Reja: Galogenlar haqida tushuncha

Galogenlarning birikishi (galogenlanish):

Galogenlarning birikishi (galogenlanish):

Bromli suv ta'sir ettirilganda alkenlar va alkinlar uni rangsizlantiradi. Bu reaksiya to’yinmagan uglevodorodlarni aniqlash uchun qo’llanadi:

CH2=CH2 + Br2 -> CH2Br-CH2Br 1,2-dibrometan

CH=CH + Br2 -> CHBr=CHBr 1,2-dibrometen

CHBr=CHBr + Br2 -> CHBr2-CHBr2 1,1,2,2-tetrabrometan

O 'rin olish reaksiyasi. Metan galogenlar, suyultirilgan

O 'rin olish reaksiyasi. Metan galogenlar, suyultirilgan

nitrat va sulfat kislotalar bilan o’rin olish reaksiyalariga

kirishadi. Galogenlanish nur ta'sirida amalga oshadi.

Nur kvanti ta'sirida galogen molekulasidagi kovalent

bog’ uziladi. Bunda galogen (masalan, xlor)ning toq

elektronli, kinetik energiyasi yuqori bo’lgan erkin

radikali hosil bo’ladi: Cl2 —> 2C1. Galogen radikali

uglevodorod bilan ta'sirlashib, erkin uglevodorod

radikali hosil qiladi: CH4 + Cl —> HCl + CH3. Erkin

uglevodorod radikallari yana galogen molekulalari bilan

ta'sirlashadi, galogen radikali hosil bo’ladi va h.k.

Bunday davomli reaksiyalarni zanjir reaksiyalar deb

ataladi.

Natijada metanning galogenli hosilalari

Natijada metanning galogenli hosilalari

aralashmasi hosil bo’ladi: (reaksiyaning

molekular tenglamasi):

CH4 + Cl2 -> CH^Cl + HCl metilxlorid

CH3CI + Cl2 -> CH2C12 + HCl dixlormetan

CH2C12 + Cl2 -> CHC13 + HCl trixlormetan

(xloroform)

CHCI3 + Cl2 -> CC14 + HCl tetraxlormetan

(uglerod (IV)-xlorid)

Ultrabinafsha nur ta'sirida metan xlor bilan portlab

reaksiyaga kirishadi:

CH4 + 2C12 -> C + 4HC1

Sikloalkanlar birinchi marta rus olimi

Sikloalkanlar birinchi marta rus olimi

V.V.Markovnikov tomonidan Boku nefti

tarkibida aniqlangan va o’rganilgan.

Sikloalkanlar fizik va kimyoviy xossalari

jihatidan parafin uglevodorodlariga yaqin:

tarkibidagi uglerod miqdoriga bog’liq ravishda

agregat holati bo’yicha gazsimon, suyuq va qattiq

moddalar bo’lib, yonuvchan, kimyoviy faolligi kam,

vodorod atomlari galogenlar bilan almashinadi.

Sikloalkanlarda halqalarning barqarorligi har xil

bo’ladi.

Halqalarning barqarorligi besh a'zoli

Halqalarning barqarorligi besh a'zoli

halqagacha ortib boradi va undan so’ng

pasayadi (Bayer nazariyasi).

Galogenlash-benzol yadrosidagi vodorod

atomlarining katalizator ishtirokida (A1C13,

ҒеС13, Fe) galogenlarga almashinishidir:

C6H6 + Br2 -> С6H5 Br + HBr

Hosil bo’lgan brombenzol 156°C da

qaynaydigan, rangsiz, suvdan og’ir

suyuqlikdir.