Режа: Фирманинг қисқа муддатли ва узоқ муддатли оралиқдаги фаолияти

Рақобатлашувчи фирманинг қисқа муддатли оралиқдаги таклиф чизиғи.

• А

• AC

• Таклиф чизиғи

• MC

• P

• AVC

• P'

• Q'

• AVC=P

• Q

• 0

• Рақобатлашувчи фирма фойдасини максималлаштирувчи маҳсулот хажми (Р=131 )

Маҳ-сулот хаж-ми Q	Уму-мий даро-мад TR	Ўзгар-мас хара-жат FC	Ўзга-рув- чан хара- жат VC	Уму-мий хара-жат TC	Ўртача ўзгар-мас хара-жат АFC	Ўртача ўзгарув-чан хара-жат АVC	Ўртача уму-мий хара-жат АTC	Чекли хара-жат МС	Чекли даромад МR	Ялпи фойда (+) ёки зарар (-)
0			0	100
1			90
2			170
3			240
4			300
5			370
6			450
7			540
8			650
9			780
10			930

• Рақобатлашувчи фирма фойдасини максималлаштирувчи маҳсулот хажми (Р=131долл.)

Ишлаб чиқа-рилган маҳсу-лот хажми Q	Ум-умий даро-мад TR	Ўзгар-мас харажат TFC	Ўзгарув-чан харажат TVC	Умумий харажат TC	Ўртача ўзгармас харажат АFC	Ўртача ўзгарув-чан харажат АVC	Ўртача умумий хара-жат АTC	Чекли хара-жат МС	Чекли даро-мад МR	Ялпи фойда (+) ёки зарар(-)
0	0	100	0	100	-	-	-	-	-	-100
1	131	100	90	190	100	90	190	90	131	-89
2	262	100	170	270	50	85	135	80	131	-8
3	393	100	240	340	33.33	80	113.3	70	131	+53
4	524	100	300	400	25	75	100	60	131	+124
5	655	100	370	470	20	74	94	70	131	+185
6	786	100	450	550	16.67	75	91.67	80	131	+236
7	917	100	540	640	14.29	77.14	91.43	90	131	+277
8	1048	100	650	750	12.50	81.25	93.75	110	131	+298
9	1179	100	780	880	11.11	86.67	97.78	130	131	+299
10	1310	100	930	1030	10	93	103	150	131	280

• Узоқ муддатли оралиқда фирма фойдаланадиган барча омилларини ўзгартиради, шу жумладан ишлаб чиқариш қувватларини ҳам. Узоқ муддатли оралиқда фирма ўз капитали ҳажмини ўзгартириши, яъни ишлаб чиқариш қувватини ўзгартириши мумкинлиги фирмага ишлаб чиқариш харажатларини камайтиришга имкон беради. Фирма ишлаб чиқариш харажатларининг қандай ўзгариши ишлаб чиқариш масштаби самарадорлигининг ўсиши, ўзгармаслиги ва камайиши билан аниқланади.

Одатда, ишлаб чиқаришнинг бошида масштаб самарасининг ошиши, ундан кейин ўзгармас ва кейинчалик камайиши кўпгина фирмаларга хосдир. Шунинг учун ҳам узоқ муддатли оралиқда умумий ўртача харажатлар чизиғи ботиқ кўринишга эга бўлади

• АС

• LАС

• Q

• Q*

• Q2

• Q1

Узоқ муддатли оралиқда тармоқ таркибидаги фирманинг мувозанат ҳолати бозорда шаклланган нархнинг ушбу фирманинг ўртача харажатлари минимумига тенглиги билан белгиланади:

• E

• Q

• Pe=MR=MC=min(LAC)

• LAC, P

• LAC

• LMC

• Pe

• Qe

• 0

Узоқ муддатли оралиқда тармоқнинг типик вакили бўлган фирма ўз фойдасини шундай ишлаб чиқариш ҳажмида максималлаштирадики, бу ҳажмда узоқ муддатли чекли харажат маҳсулот нархига тенг бўлганда

• Qe

• Q0

• P

• P=MR

• E

• Pe

• F

• A

• C

• P0

• Q

• LAC

• LMC

• Типик фирманинг узоқ муддатли мувозанати (а),
• узоқ муддатли оралиқда тармоқ мувозанатининг ўзгариши (б).

• P

• MC

• AC

• P1=MR1

• P0=MR

• P1

• P0

• Q

• Q1

• Q0

• P

• P1

• P0

• Q

• Q’2

• Q’1

• Q’0

• S0

• S1

• D1

• D0

• Тармоққа фирмаларнинг кириши ва ундан чиқишини тармоқда узоқ муддатли мувозанатни таъминловчи механизм деб қараш мумкин.
• Тармоққа фирмалар кириб келади, агар улар ушбу тармоқда иқтисодий фойда олишни сезсалар.
• Тармоқдан фирма чиқади, агар у узоқ муддатли оралиқда ўртача харажатларини қоплай олмаса.
• Тармоқдан чиқиш ва унга кириш охирги (чекли) фирма нолга тенг иқтисодий фойдага эришгунга қадар давом этади.

Қисқа муддатли оралиқда бозор таклифи фирма таклиф чизиқлари йиғиндиси орқали топиларди. Узоқ муддатли оралиқдаги таклифни фирма таклифларини қўшиш орқали аниқлаб бўлмайди. Нима учун деганда, узоқ муддатли оралиқда бозор нархининг ўзгаришига кўра фирмалар бозорга киради ёки ундан чиқади. Бу ўз навбатида фирмалар таклиф чизиқларини қўшиб бўлмаслигини кўрсатади (қайси фирмалар бозорда қолаётганлигини биз билмаймиз) Узоқ муддатли оралиқдаги таклифни аниқлашда ишлаб чиқариш ҳажмининг кенгайишини фақат ресурслардан фойдаланишнинг кенгайиши ҳисобидан бўлади, деб фараз қилинади. Ихтиро ва технологиянинг ишлаб чиқаришга таъсири ўзгармас деб қабул қилинади. Узоқ муддатли оралиқдаги умумий таклифнинг шакли тармоқда ишлаб чиқариш ҳажми ўсишининг ёки камайишининг фойдаланиладиган ишлаб чиқариш омиллари нархига таъсири даражасига боғлиқдир. Шунинг учун ҳам уч турдаги тармоқ хўжалиги қаралади: харажатлари ўзгармас, ўсувчи ва камаювчи тармоқлар.

Эътиборингиз учун раҳмат!