Режа: Фаннинг вазифаларива унинг тармоқларга бўлиниши

7. Трассада қайрилмаларнинг асосий элементларини ҳисоблаш ва белгилаш.

Трассанинг бурилиш бурчагида қайрилманинг асосий элементларини аниқлашга тўғри келади. қайрилма радиуси ҳар бир иншоот учун стандартдир ва у техникавий шароитга кўра танлаб олинади.
Трассада АВ йўналиши ВС йўналишига ўзгарганда бўлажак иншоот ўқи бу иккала йўналишга нисбатан сурилган ҳолда бўлади, яъни АВС ёйини ташкил қилади. Бунда марказий бурчаак АОС трасса қайрилиш бурчаги  га тенг. ОВ кесмаси шу бурчакни биссектрисасидир. Шундай қилиб В’ нуқта ёйни ўртаси ҳисобланади.
А, В’С нуқталар қайрилманинг асосий нуқталари ҳисобланиб, уларни ўз навбати билан КБ, КУ, КО дейилади.
Жойда бу нуқталарни белгилаш учун қайрилиш бурчаги ва Р дан ташқари қуйидаги қайрилмани тўрт асосий элементларини аниқлаш керак.
1. Ёйга уринма бўлган АВ = ВС = Т ва тангенс деб номланган кесма узунлиги

2. АВ’С ёй узунлиги - К қайрилмани
;
3. Ёй ўртаси В’ дан трасса қайрилиш бурчаги В гача бўлган масофа Б - биссектриса.

бундан
4. Домер - Д (ёки ўлчанма Ў)
Д =2Т-К
Т, К, Б ва Д қийматлари алоҳида таблицада берилган.
Топилган элементларни трассада пикетлаш керак бўлади, яъни қайрилма боши КБ (НК) ва охирги қО (КК) ни белгилаш керак. Бунинг учун бурчак учи (БУ ёки ВУ) белгиланади, сўнгра
(ҚБ) НК =(БУ) ВУ - Т
(ҚО) КК = (ҚБ) НК = К
Контроль учун қайрилма охирини пикетаж номи қуйидаги формулалардан бирида текширилади
КК= НК =2Т - Д
КК= ВУ = Т - Д

Расм 2
Назорат саволлари:
1. Трасса нима ? Камерал трассалаш нима ?
2. Узала трассалаш деб нимага айтилади ?
3. Трассани лойихалаш учун кидирув ишларида кандай масалалар хал килинади.

8-МАЪРУЗА
Нивелирлашнинг моҳияти. Нивелирлаш журналини хисоблаш. Бўйлама ва кўндаланг нивелирлаш усуллари.
Нивелирлаш геодезик ишларнинг бир тури бўлиб, унинг натижасида ернинг табиий (физик) юзасида жойлашган нуқталарнинг бир-бирига нисбатан баландлиги (нисбий баландлиги) ўлчанади ва улар орқали бу нуқталарнинг бошланғич деб қабул қилинган сатҳий юзадан баландлиги аниқланади.
Нивелирлаш умумий атама бўлиб у нуқталар баланлиги ёки улар баландликлари фарқини аниқлашни турли жараёнларида қўлланади. Нивелирлаш карталарни тузиш, инженерлик лойиҳалаш ва қуришида зарур маълумотларни олиш учун бажарилади. Нивелирлаш натижалари: (1) автомобил йўлларни, темир йўлларни, каналларни, сув оқова, сув таъминоти тизими ва бошқа объектларни лойиҳалашда, жойда бирон- бир йўналиш бўйича аниқ топографик маълумот; (2) – қурилиш лойиҳаларни баландлик бўйича жойга кўчириш; (3) – қурилишида ер ишлари ҳажмини аниқлаш; (4) – ҳудуд ер ости сувлари сатҳини аниқлаш; (5) – ер умумий рельефини тасвирловчи карталарни ишлаб чиқиш; (6) – ер пустлоғини вертикал ва горизонтал сурилишини аниқлашда кенг қўлланади.
Станция №
Пи-
кет-

лар №
Рейкалардан олинган саноқлар, (мм.)

Нисбий баланд-
лик, h., (мм.)
Ўртача нисбий баланд-
лик, h_ўрт., (мм.)
Тўғриланган
ўртача нисбий баланд.
h_ўрт.,
(мм.)
Асбоб горизон-
ти,
Н_с, (м.)
Абсолют баланд-
лик, Н, (м.)

Орқа
(а)

Олди
(в)
Оралиқ
(с)

1
2
3

4
5
6
7
8
9
10
8
ПК 5
1598
+60
6384

0485

П10

1359

П20

0624

Л10

1583

Л20

2307

ПК 6

0455

5139

9
ПК 6

0555

5239
ПК 7

1972

6758

10
ПК 7
0381

5165
Реп2

2701

404,130

7387

Σ а=
_____

Σ h =
______

Σ h_ўрт=

Σ в=
_____

Σ h/2 =
______

______

Σа-Σв=
_____

(Σа-Σв)/2
_____