Reja: Elektr montyoriga kerak bo’ladigan asboblar va hujjatlar

Birinchi yordam berish. Juda oz bo’lishiga qaramay 5-10 milliamperli elektr toki kishining asabini qitiqlaydi va talvasaga soladi. 20-30 milliamperli elektr toki kishining muskullarin beixtiyor qisqartiradi va jonsarak qilib qo’yadi. Bu vaqtlarda kishi o’z ixtiyori bilan tok o’tib turgan elektr sim yo’lni qo’yib yubormaydi. Bunday xollarda dastlab kishini elektr ustanovkaning tok o’tayotgan qismidan ajratib, tok ta’siridan xalos qiliq kerak. Elektr uskunasini tok manbaidan tezgina ajratishning iloji bo’lmasa quyidagilar bajarilishi lozim:

A) past kuchlanishli tok urganda – tok ta’siridagi kishini simdan ajratish uchun quruq latta, arqon, yog’och yoki o’zidan tok o’tkazmaydigan narsalardan foydalanish zarur.

Tok ta’siridagi kishini etagi yoki yengidan tortib simdan aeratsa ham bo’ladi. Bunda uning ochiq tanasiga tegib ketmaslik uchun juda extiyot bo’lish kerak.

Tok ta’siridagi kishining oyog’i ostiga quruq taxta tashlab uni yerdan uzib va qo’llarini simdan tortib ajratsa ham bo’ladi. Bu vaqtda mumkin qadar bir qo’lda ish bajarish kerak. Tok ta’siridagi kishiga birinchi yordam berishda qo’lga rezinka qo’lqop va oyoqga kalish kiyib dastasi quruq bolta bilan simni uzish yoki maxsus izolyasiyalangan asbob bilan qirqish ham mumkin;

B) yuqori kuchlanishli tok urganda, qo’lga rezinka qo’lqop va oyoqqa rezinka etik kiyib yuqori kuchlanishga mo’ljallangan shtanga bilan simdan ajratish kerak.

Tok ta’siridagi kishini faqat bitta simga tegib turgan bo’lsa, shu simni yer bilan birlashtirib, kishini tok ta’siridan ajratsa bo’ladi. «Tok urgan» kishi xushidan ketgan va nafas olishi og’irlashgan yoki to’xtagan bo’lsa, sun’iy ravishda nafas oldirish va darrov tez yordam punktiga xabar berish kerak.

Tok urgan kishi xushidan ketgan bo’lsa, tekis joyga yotqizib kiyimining tugmalarini yechish , kamarini bo’shatish va sof havo kelib turishiga imkoniyat tug’dirish lozim. Tok urgan kishini yerga ko’mish butinlay xato va zararli bo’lib, hyech qachon bunday usulni qo’llamaslik kerak.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Sharipov Sh.S., Jalilov T. Xavfsizlik texnikasi va ishlab chiqarish sanitariyasi qoidalari. Metodik yo’riqnoma. Toshkent-2002.
   
2. 
   Boltaboyev S.A., Magdiyev O.Sh., Sattorov V.N., Avazboyev O.I. Mehnat va kasb ta’limi metodikasidan o’quv mashg’ulotlari. Uslubiy qo’llanma. 2002.
   
3. 
   Iskandarov A.S. Materiallarni kesib ishlash, kesuvchi asboblar va stanoklar. O’quv qo’llanma. Toshkent, 2004.