Reja: Dividend haqida tushuncha

Boranbay ulı Jámetseń,

“Jámetke” qosıǵında:

• Boranbay ulı Jámetseń,

Qıy kótergen sebetseń,

Eldi de quday urǵan eken.

Sen de biylikten dámetseń…

• Bunda Jámettiń sebetke barabar sanalıwı kórkem súwretlew quralınıń qollanılıwınan onıń adamgershiligi tómen, xalıq mápine payda keltirmeytuǵın, kópshiliktiń isenimin aqlamaytuǵın, sonlıqtan da xalıqqa aǵa bola almaytuǵın, biylik te ete almaytuǵın, biraq soǵan qaramastan hámelparaz birew ekenligi belgili bolıp tur.

O‘zbekiston Respublikasida dividendlarni soliqqa tortishning o‘ziga xos xususiyatlari
Aksiyadorlik jamiyatlarida dividendlarni to‘lash to‘g‘risidagi qaror aksiyadorlar umumiy yig‘ilishi tomonidan direktorlar kengashi tavsiyasiga binoan qabul qilinadi. Shu bilan birga, yillik dividendlar miqdori direktorlar kengashi tomonidan tavsiya etilgan va kamroq to‘langan oraliqlardan ko‘p bo‘lmasligi mumkin. Agar dividend to‘lash umumiy yig‘ilish tomonidan e’lon qilingan bo‘lsa, uni to‘lash majburiydir.
Soliq Kodeksning maqsadlari uchun xususiy korxona mulkdoriga, oilaviy korxona ishtirokchisiga yoki fermer xo‘jaligi boshlig‘iga bunday yuridik shaxslar tasarrufida qolgan foyda summasidan to‘lanadigan daromadlar dividendlarga tenglashtiriladi.
Dividendlar va foizlarning soliqqa tortish stavkalari va qoidalari.
Dividendlar tarzida daromadlar to‘lovchi yuridik shaxslar soliq agentlari deb e’tirof etiladi. Soliq agenti O‘zbekiston soliq rezidentlari deb e’tirof etiladigan yuridik va (yoki) jismoniy shaxslarga dividendlar va foizlar tarzida to‘lanadigan daromadlarga nisbatan har bir soliq to‘lovchi bo‘yicha alohida soliq summasini soliq stavkalari bo‘yicha ko‘rsatilgan daromadlarni ushbu moddada belgilangan tartibda har bir to‘lovga tatbiqan belgilaydi. Dividendlar oluvchi soliq to‘lovchining daromadlaridan ushlab qolinadigan soliq summasini aniqlashda soliq bazasi har bir oluvchiga nisbatan soliq agenti tomonidan shu oluvchiga to‘g‘ri keladigan soliq solinadigan dividendlar jami summasining ulushi sifatida aniqlanadi.
Qisqa xulosalar
Dividend siyosati – bu kompaniyaning aksiyadorlarga dividendlar to‘lashi kerak bo‘lgan foydani qo‘llash sohasidagi siyosati bo‘lib, u daromadni to‘liq to‘lash yoki undan keyinchalik daromad olish maqsadida daromadni qayta investAitsiyalash bilan bog‘liq bo‘lgan harakatlari majmuidir.
Aksiyadorlik jamiyatining dividend siyosatiga muvofiq, dividendlarni to‘lashni va ularning manbasini belgilovchi tartib O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligi bilan tartibga solinadi. Dividendlarni to‘lash manbai – o‘tgan davr uchun aksiyadorlik jamiyatining sof foydasi bo‘lib hisoblanadi. Dividend siyosatining bir necha yondashuv turlari mavjud. Dividend siyosati moliyalashtirish sohasida kompaniyaning boshqaruv qarorlarining ajralmas qismi bo‘lib hisoblanadi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:

• “2017–2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha harakatlar strategiyasini “Faol investitsiyalar va ijtimoiy rivojlanish yili”da amalga oshirishga oid davlat dasturi”. 2019-yil 17-yanvardagi PF-5635-sonli Farmon ilovasi.
• "Qimmatli qog‘ozlar bozorida axborot taqdim etish va e'lon qilish qoidalari". 2012-yil 31-iyul. O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligidan 2012-yil 31-iyulda 2383-son bilan ro‘yxatga olingan.
• O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi // Xalq so‘zi. 24.01.2020 y
• Azizov X.T. va boshqalar. Raqobat huquqi. O‘quv qo‘llanma. –T.: TDYuU, 2016, 326 b.
• Арнольд Г. Руководство по корпоративным финансам: Пособ. по финан. рынкам, реш.и метод.. Пер. с англ. М.А. Епанов. – Баланс Бизнес Букс, 2012, 722 с.
• Балдин, К.В. Управление рисками в инновационноинвестиционной деятельности предприятия: Учебное пособие / К.В. Балдин. – М.: Дашков и К, 2013, 420 c.
• Бандурин А.В., Гуржиев В.А., Нургалиев Р.З. Финансовая стратегия корпорации. М. Юнити.2016, 324 с.
• Бланк И.А. Финансовая стратегия предприятия. Учебный курс. К. Нико Центр. 2016, 520 с
• Буренин А.Н. Рынок ценных бумаг и производных финансовых инструментов: Учеб. пособие / Ин-т "Открытое о-во". М.: 1-Фед. Книготорговая Компания, 2018, 351 с.