Reja: Datchiklar haqida umumiy ma’lumotlar

Datchiklar va ular nazorat qiladigan kattaliklar



2.1.Datchiklarning asosiy ko‘rsatkichlari
Datchiklarning turlari ko‘p bo‘lishiga qaramay, ular bir xildagi bir necha asosiy ko‘rsatkichlarga ega:
Statik tavsifnomasi - chiqish kattaligini kirish kattaligiga bog‘liqligi (3-rasm).
Statik tavsifnomasi chiziqli datchiklar (a) uchun sezgirlik koeffityenti o‘zgarmaydi.

3-rasm. Datchiklarning statik tavsifnomalari


Statik tavsifnomasi nochiziqli datchiklar uchun sezgirlik koeffitsiyenti har xil nuqtalarda (3-rasm) (b) har xil bo‘ladi va bu kattatik differensial sezgirlik deyiladi. Uni aniqlash uchun quyidagi formula qo‘llaniladi:
(1)
Datchikning absolyut xatoligi - datchikning chiqish signalining haqiqiy va uning hisoblangan qiymatlarning farqi, ya’ni


(2)
ga teng.


Datchikning nisbiy xatoligi - (3)


Datchikning dinamik tavsifnomasi chiqish signalining vaqt mobaynida o‘zgarishini ko‘rsatadi.

Datchiklarning turlari va ishlatilish joylari.

• 
  Mexanik o‘zgartirgichlar mexanik kirish ko‘rsatkichlarni (bosim, kuch, tezlik, sarf va hokazo) mexanik chiqish ko‘rsatkichlarga (aylanish chastotasi, bosim va hokazo) o‘zgartirib berish bilan xarakterlanadi. Bunday o‘zgartirgichlarning sezgirlik elementi sifatida elastik elementlar (membrana, prujina, balka kabilar) poplavoklar, krilchatkalar va drosselli qurilmalar ishlatiladi.
  
• 
  Elektromexanik birlamchi o‘zgartirgichlar (yoki elektrik datchiklar) kirish mexanik ko‘rsatkichlarni (bosim, kuch, sarf kabilarni) chiqish elektrik ko‘rsatkichlarga (kuchlanish, tok, qarshilik, induktivlik kabilarga) o‘zgartirib berish uchun xizmat qiladi. Elektromexanik o‘zgartirgichlar parametrik va generator o‘zgartirgichlarga bo‘linadi.