Режа: Dasturchilar tizim taxlilchilari, axborot tizimlari raxbarlari.(cio)”

2.Buxgalteriya axborotlar tizimi

bo’linmalariga, Shuningdek undan tashqaridagi manfaatdor shaxslarga yo’naltirilishi xaqidagi axborot oqimini boshqarishda etakchi rol o’ynaydi.

BUAT korxona xo’jalik faoliyatini to’liq aks yettiruvchi buxgalterlik axborotini taqdim etadi. Hozirgi paytda buxgalterlik hisobi yuritishning xalqaro standartlariga o’tish sharoitlarida buxgalterlik axboroti yo’nalishi o’zgardi. Agap yaqindagina uning asosiy foydalanuvchisi davlag boshqaruvi organlari bo’lgan bo’lsa, hozirda buxgalterlik axboroti korxona ichida ham, undan tashqarida ham boshqaruv qarorlarni qabul qilishda asos bo’lib xizmat qiladi. Avvalo u rejalashtirish, nazorat va Shu kabi korxona ishlab chiqarish va tijorat faoliyatini boshqarish funksiyalarini bajarish uchun zarur miqdoriy ma’lumotlarni taqdim etadi.

Rejalashtirish bosqichi uchun buxgalter ko’zda tutayotgan foyda va pul

zaxiralariga ehtiyoj xaqidagi axborotni taqdim etishi lozim.

Nazorat bosqichida buxgalterdan faktik daromadlar va xarajatlarni rejadagi

bilan qiyoslash axboroti talab etiladi.

Tahlil bosqichida buxgalterlik axboroti asosida oldiga qo’yilgan maqsadga

erisxilgani yoki erisxilmagani aniqlanadi. Tahlil natijalariga ko’ra, korxonaning boshqarish tizimini takomillashtirishga doir qarorlar qabul qilinadi.

Buxgalterlik axborotining asosiy foydalanuvcxilari korxona rahbariyati va menejerlaridir. Bu axborot asosida korxonaning so’nggi Hisobot davridagi sof foydasi, foyda me’yorining kutilayotgan hajmga muvofiqdigi, pul zaxiralarining mavjudligi, sof aktivlar va nizom kapitalining nisbati, eng foydali faoliyat yo’nalishlari, ishlab chiqarilgan mahsulot tannarxi aniqdanadi.

Buxgalterlik axboroti rahbariyatga yakunlarni nafaqat tushun-tirish va tahlil etishga, balki turli qarorlarni qabul qilishda korxona faoliyati natijalarini oldindan bilishga ham yordam beradi.

Buxgalterlik axborotining tashqi foydalanuvcxilari ham mavjud. Ular hissadorlar, investorlar, kreditorlar, xaridorlar, mijozlar, auditorlar va soliq xizmati

nozirlaridir. h issadorlar va investorlarga korxona egalari xususiy qanchalik samarali

va daromadli foydalanilayotgani, yangi investisiyalar kerakmi yoki uning hajmini qisqartirish zarurmi, firma kelajakda foydali bo’lib qoladimi va qanday sharoitlarda bo’nga erishadi kabilarni bilish muhimdir. Kreditorlarni qarz zarurligi, korxonaning qarz foizlarini o’z vaqtida to’lash qobiliyati qiziqtiradi va hokazolar.

Buxgalterlik axboroti foydali bo’lishi uchun u ishonchli va ahamiyatli

bo’lmogi zarur. Ishonchlilik Shuni ko’rsatadiki, axborot korxonadagi xo’jalik

jarayonlarini to’liq aks yettiradi, engil tekshirilishi va biror bir shaxs manfaatlarini ifodalanmasligini namoyon etadi. Buxgalterlik axborotining ahamiyatliligi shundaki, u teskari aloqaga asoslangan rejalarni tuzishda foydali bo’lishi va foydalanuvchiga zarur paytda yetib kelishi lozim. Teskari aloqa oldingi mo’ljallar qanchalik to’g’riligini bilishni ko’zda tutadi. Shuni hisobga olish zarurki, hisobli axborotdan foydalanishgan olingan foydalar o’nga sarflangan xarajatlardan yuqori bo’lishi lozim.