20-жадвал
Режалаштирилаётган харажатлар динамикасини жорий йил учун омилли таҳлил усули ёрдамида аниқлаш тартиби, минг сўм
Ойлар
|
Маҳсулотишлаб чиқариш дона
|
Жами таннарх
|
Харажатлардинамикаси
|
Бир бирликнинг таннархи
|
Доимий
|
Ўзга-рувчан
|
Жами (Тж)
|
Доимий
|
Ўзга-рувчан
|
Жами (Тбир)
|
1
|
15
|
420
|
8
|
428
|
0,0
|
28,00
|
0,53
|
28,53
|
2
|
25
|
420
|
14
|
434
|
15,21
|
16,80
|
0,56
|
17,36
|
3
|
35
|
420
|
18
|
438
|
15,14
|
12,00
|
0,51
|
12,51
|
4
|
45
|
420
|
20
|
440
|
15,07
|
9,33
|
0,44
|
9,77
|
5
|
55
|
420
|
26
|
446
|
15,20
|
7,64
|
0,47
|
8,11
|
6
|
65
|
420
|
36
|
456
|
15,34
|
6,46
|
0,55
|
7,01
|
7
|
75
|
420
|
45
|
465
|
15,30
|
5,60
|
0,60
|
6,20
|
8
|
85
|
420
|
84
|
504
|
16,26
|
4,94
|
0,99
|
5,93
|
9
|
95
|
420
|
136
|
556
|
16,55
|
4,42
|
1,43
|
5,85
|
10
|
105
|
420
|
206
|
626
|
16,89
|
4,00
|
1,96
|
5,96
|
11
|
115
|
420
|
282
|
702
|
16,82
|
3,65
|
2,45
|
6,10
|
12
|
125
|
420
|
375
|
795
|
16,99
|
3,36
|
3,00
|
6,36
|
Ушбу жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики, йил давомида маҳсулот ҳажми 10 бирликка ошиб борган. Жами доимий харажатлар 420000 сўм даражасида сақланиб қолган.
Жами ўзгарувчан харажатлар ойлар бўйича ўсиб борган. Омилли таҳлилнинг занжирли боғланиш усулини қўллаб, харажатлар динамикаси базавий ойга нисбатан ҳисоблаб топилади. Мисол, феврал ойида жами харажатлар 434000 сўм бўлса, уни январ ойидаги 428000 сўм жами харажатларга бўлиб, топилган суммани январ ойининг режалаштирилган маҳсулот (15 дона) миқдорига кўпайтирилади ва натижада бир бирлик маҳсулотга тўғри келадиган чегаравий харажатлар топилади. ((434000:428000)•15қ15,21).
Ҳисоб-китобларнинг кўрсатишича, корхонада бир бирлик маҳсулот таннархини ойлар бўйича пасайиши кузатилган. Бунинг сабаби маҳсулот ҳажмининг ортиш интервали билан харажатларнинг ўсиш динамикаси бир текисда бўлмаганлигидир.
Корхона 9-ойда 95 дона маҳсулот ишлаб чиқарганда 556000 сўмлик жами харажатлар ҳажмида энг катта даромад олади. Демак, бу ҳолатда корхона 95 бирлик миқдорида маҳсулот ишлаб чиқариши мақсадга мувофиқдир.
Режалаштирилган жами ва бир бирлик маҳсулотнинг таннархини маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмига боғлиқлигини 3.5.-чизма ёрдамида таҳлил қилиш мумкин.
19-чизма. Режалаштирилган жами ва бир бирлик маҳсулот таннархининг ишлаб чиқариш ҳажмига боғлиқлиги
Чизмадан кўриниб турибдики, жами маҳсулот таннархи ойлар давомида бир текисда ўсиб бориш тенденциясига эга бўлган, натижада жами маҳсулот таннархи тўғри чизиқ кўринишида бўлган. Бир бирлик маҳсулотнинг таннархи эса ёйсимон кўринишга эга бўлган.
Демак, маҳсулот ҳажми ортиб бориши билан жами таннарх ортиб боради. Шу билан бирга, бир бирлик маҳсулот таннархи ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдори ортиши билан қисқариб боради.
Такрорлаш учун саволлар
Корхона фаолиятини бюджетлаштиришнинг қандай ижобий жиҳатлари мавжуд?
Бюджетлаштириш жараёнида бизнес-режа қандай ўрин тутади?
Бизнес-режалар қандай таснифланади?
Бизнес режалаштириш қандай тамойиллар асосида амалга оширади?
Корхона бош бюджетининг вазифалари нималардан иборат?
Корхонанинг бош бюджети қандай таркибга эга?
Молиявий ва инвестиция бюджетлар қайси кўрсаткичларни қамраб олади?
Мослашувчан ва статик бюджетларнинг қандай фарқли жиҳатлари мавжуд?
Бюджетлаштириш тизимида ишлаб чиқариш дастури қандай ўрин тутади?
Корхона ишлаб чиқариш дастурини ишлаб чиқиш қай тартибда амалга оширилади?
Ишлаб чиқариш дастурини тузишда қандай усуллардан фойдаланилади?
Корхонада харажатларни режалаштириш қандай ўзига хос хусусиятларга эга?
Қуйидан юқорига режалаштиришнинг моҳиятини нимада?
Бюджетлаштириш жараёнида такроран режалашти-риш қандай тутади?
Жами ва бир бирлик маҳсулот таннархини режалаштиришнинг зарурияти нимада?
Do'stlaringiz bilan baham: |