O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
BUXGALTERIYA HISOBI VA AUDIT FAKULTETI
BUXGALTERIYA HISOBI KAFEDRASI
BOSHQARUV HISOBI FANIDAN
MUSTAQIL ISH
Mavzu: Boshqaruv hisobining maqsadi va
vazifalari
Bajardi: 91k/2 guruh talabasi Botirov Shahobiddin
Mavzu: Boshqaruv hisobining maqsadi va
vazifalari
Reja:
1. Boshqaruv hisobi haqida tushuncha
2. Boshqaruv hisobining maqsadi
3. Boshqaruv hisobining vazifalari
Boshqaruv haqida tushuncha
Boshqaruv hisobining mohiyatini chuqurroq
tushunib yetish uchun dastavval boshqaruv hisobi
atamasining mazmunini aniqlab olish kerak. «Boshqaruv
hisobi» so’z birikmasida «boshqaruv» atamasining
ahamiyati «hisob»ga qaraganda yuqoriroqdir. Mazkur
atamani nafaqat «buxgalteriya hisobi» sifatida, balki keng
ma'nodagi hisob, boshqaruvning asosi sifatida talqin
qilish kerak.
«Boshqaruv hisobi» so’zini etimologik ma'nosiga
to’xtaladigan bo’lsak, u «management accounting» anglo-
sakson atamasining tarjimasidan olingan. Ushbu atama
so’zma-so’z boshqaruv hisobi deb tarjima qilinganda
hisob nafaqat boshqaruvning funksiyasi sifatida e'tirof
etilgan, balki ma'lumotlarni qayta ishlash va ularni tizimli
tahlil qilish ham nazarda tutilgan.
Bugunga kelib boshqaruv hisobi mamlakatimiz
korxonalarining iqtisodiyot, moliya va boshqaruvi
amaliyotida muhim o’rin egallay boshladi. Shunga
qaramay, haligacha boshqaruv hisobi mavzusi
mamlakatimizdagi boshqaruv nazariyasi va amaliyotida
eng ko’p bahs-munozaralarga sabab bo’layotgan
mavzulardan biri bo’lib qolmoqda. Amaliyotda ba'zi bir
korxonalargina boshqaruv maqsadlari uchun buxgalteriya
hisobini tashkil qilmoqda, qolganlari esa moliyaviy hisob
ma'lumotlarini analitik qismi bilan chegaralanmoqda.
Boshqaruv hisobiga oid ta'riflar bo’yicha qarashlar
Boshqaruv hisobiga oid ta'riflar bo’yicha qarashlarning
mazmuni
1. - ichki (ichki firma) hisob;
2. - xarajatlar hisobi yoki ishlab chiqarish hisobi (nemis
hisob maktabi);
3. - boshqaruv buxgalteriyasi (analitik, marjinal hisob)
(fransuz hisob maktabi);
4. - menejmentning ajralmas bir qismi (ingliz-amerika
hisob maktabi);
5. - faoliyat (soha)ning bir turi;
6. - iqtisodiy ma'lumotlarni qayta ishlash metodlarini
qo‗llash;
7. - boshqaruv axborotlari tizimining bir qismi;
8. - jarayon sifatida;
9. - buxgalteriya hisobi va yoki boshqaruvning quyi
tizimi;
10. - alohida tizim sifatida.
Yuqoridagilardan kelib chiqib, fikrimizcha boshqaruv
hisobiga quyidagicha ta'rif berish maqsadga muvofiq
bo’ladi, «Boshqapuv hisobi-kopxonadagi umumiy hisob
tizimining chetga chiqishlar bo’yicha boshqaruv usullarini
keng qo’llagan holda, buxgalteriya hisobi, operativ va
statistik hisob funksiyalarini iqtisodiy tahlil, rejalashtirish,
nazorat qilish, taptibga solish va istiqbolni belgilash
funksiyasi bilan o’zaro hamkorligini ta'minlaydigan qismi
bo’lib, unga xarajatlarning hosil bo’lish joylapi va
javobgaplik mapkazlapi bo’yicha hisobga olish, hisobning
ilg’or tizim va usullarini yapatish hamda tatbiq etish ham
kiradi».
Do'stlaringiz bilan baham: |