Reja: Blokcheyn texnologiyalari mohiyati

Holatlar
Blokcheynning potentsial ta'siri
Mahsulot kelib chiqishi va kuzatuvchanlik	Bu mahsulot sertifikatlarini boshqarishda afzalliklar va aniqroq bo'lib, firibgarlik va soxtalashtirish xavfini kamaytiradi.
tijorat operatsiyalarini tartibga solish	Bu xavfsiz axborot almashish, xavfsiz va qog'ozsiz savdoni rivojlantirishga yordam beradi. Ushbu texnologiyadan foydalangan holda kuzatuv jarayonlarida yaxshiroq rejalashtirishga yordam beradi.
Avtomatlashtirish va aqlli shartnomalar	Bu tezroq jarayonlar va ma'muriy xarajatlarni kamaytirish orqali tranzaksiya samaradorligini oshiradi. Shartnomaning muayyan shartlari bajarilganda, shartnomalar avtomatik ravishda amalga oshiriladi
Savdoni moliyalashtirish	Bu, ayniqsa, jarayonlarning samaradorligi va xavfsizligi nuqtai nazaridan, savdoni moliyalashtirishni oson va shaffofroq qiladi.
Aniqlashni osonlashtirish diskriminatsiya choralari	Bu mahsulot sertifikatlarini boshqarishda afzalliklar va aniqroq bo'lib, firibgarlik va soxtalashtirish xavfini kamaytiradi.

1-jadval. Xalqaro savdo va ta'minot zanjirlari bilan bog'liq foydalanilgan holatlar.

Ushbu holatlar orasida, ehtimol, savdoni moliyalashtirish mintaqaviy eksportyorlar uchun, ayniqsa, ushbu band bilan bog'liq yuqori xarajatlarga duch kelishi kerak bo'lgan kichik va o'rta korxonalar uchun, moliyaviy operatsiyaning o'zi uchun ham, vaqt va mumkin bo'lgan kechikishlar uchun ham aniqroq va aniqroq ta'sir ko'rsatishi mumkin. xalqaro bank jarayoni. Shu sababli, blokcheynning to'g'ri amalga oshirilishi xalqaro savdo samaradorligi va xavfsizligini oshirishi mumkin. Ushbu texnologiya muhim o'zgarishlarga olib kelishi mumkin bo'lgan savdoning ayrim yo'nalishlari quyidagilardir: konsensusga erishish va kelib chiqish sertifikati bilan bog'liq tizimlarning o'zaro ishlashini ta'minlaydigan xalqaro standartlarni o'rnatish va maxfiy savdo ma'lumotlarini bloklar orqali kuzatib borish, genezis blokdan boshlab - ma'lumotlarning o'zgarmasligini va ularning maqsadini ta'minlash - aktivga egalik huquqini yoki ma'lum bir operatsiyani bajarishni aniqlash uchun yagona umumiy kitobdan foydalanish (Axuja, Amir) va Kunpeng, 2020). Ushbu xususiyatlardan kelib chiqqan holda, logistika sektorining biznes modeli tez orada o'zgaradi va yangi ilovalar, texnologiyalar va qo'shilgan qiymatli xizmatlarni o'z ichiga oladi, bu xavfsizlik va kuzatuv va xizmatlar nuqtai nazaridan ancha qiyin bo'lgan talabni qondirishga imkon beradi. qisqaroq etkazib berish muddati va arzon etkazib berish xarajatlari bilan.
Har qanday yangi texnologiya singari, blokcheyn ham rivojlanishning turli bosqichlarini bosib o'tdi. Imkoniyatlarni o'rganishning dastlabki bosqichidan boshlab, strukturani ishlab chiqish va mazmuni, bozor uning amaliy foydaliligini aniqlashga yordam beradigan etuklik holatiga. Bugungi kunda blokcheyn texnologik etuklik bosqichiga yetdi va shuning uchun ishlab chiquvchilar yangi texnologik va tashkiliy muammolarni hal qilish uchun undan foydalanishni kuchaytirishni boshladilar. Har qanday yangi texnologiya singari, blokcheyn rivojlanishning turli bosqichlaridan o'tdi. Imkoniyatlarni o'rganishning dastlabki bosqichidan boshlab, strukturani ishlab chiqish va mazmuni, bozor uning amaliy foydaliligini aniqlashga yordam beradigan etuklik holatiga. Bugungi kunda blokcheyn texnologik etuklik bosqichiga yetdi va shuning uchun ishlab chiquvchilar yangi texnologik va tashkiliy muammolarni hal qilish uchun undan foydalanishni kuchaytirishni boshladilar. Ulardan ba'zilari, masalan, texnologiyani qo'llashda ortiqcha moyillikdir (har bir kishi blokcheyndan foydalanishni xohlaydi yoki undan foydalanishni xohlaydi, garchi ularga kerak bo'lmasa ham) ushbu texnologiyaga ixtisoslashgan texnik mutaxassislarning, ayniqsa logistika biznesini biladigan mutaxassislarning etishmasligi va nihoyat, yuqori narx yechimlarni amalga oshirish, jumladan, nafaqat apparat va saqlash hajmi, balki birinchi navbatda, blokcheyn ishlatadigan ilovalarni yaratish va keyinchalik qo'llab-quvvatlash bo'yicha maslahat xizmatlari.
Blokcheyn uchun zarur bo'lgan IT resurslarini aniqlash uchun bitkoin analogiyasi tegishli tranzaksiya hajmi, ishlab chiqish vaqti va tegishli misollar tufayli haqiqiy misol sifatida ishlatiladi, foydalanish tajribasi. Bitkoin kriptovalyutasi nafaqat yuqori darajada rivojlangan, balki toʻliq bitkoin blokcheynining hajmi 2020-yil avgustida 288 Gb gacha oʻsdi va keyin 2021 yil mart oyining oxiriga kelib 335 Gb gacha, ya'ni har bir tugallangan bitkoin bloki kamida har bir tugunda shunday hajmdagi saqlash joyini talab qiladi va 2020 yil iyun oyida tugunlarning umumiy soni taxminan 45 000 tani tashkil etdi (Blockchain.com, 2020). Uskunaga bo'lgan talabni o'lchashga yordam beradigan yana bir omil - bu IT-ga ishlov berishdir , yangi blokcheyn bloklarini yaratish vaqti. Misol uchun, blokcheyndan foydalanadigan yana bir kriptovalyuta - bu 2020 yilda ikki baravar kattalashgan ethereum bo'lib, arxiv tugunining o'lchami - to'liq zanjirni, tranzaktsiyalar holatini va yaratilganidan beri yakunlangan bloklarni saqlaydi - besh terabaytni tashkil etadi. Tashkilotga kelsak, blokcheyn vositachilarni yo'q qiladi va shu bilan sabab bo'ladi
Axborotni markazlashtirish va demokratlashtirish (Baldet, 2019) orqali biznes va an'anaviy tashkiliy madaniyatlarning ayrim qoidalaridagi paradigma o'zgarishlari (Pawczuk, 2020). Peer-to-peer (P2P) bo'lgan tashkilotlarda ko'p partiyaviy modellardan foydalanish kamdan-kam hollarda bo'lgan aloqa ichki ma'lumotlarga egalik qilish va maxfiylikdan tortib, mumkin bo'lgan fuqarolik yoki jinoiy javobgarlik nuqtai nazaridan ushbu o'zgarishlarning ta'sirini tahlil qilishgacha bo'lgan sohalarda katta paradigma o'zgarishlariga olib kelishi mumkin (Pawczuk, 2020). Bu elementlar allaqachon mavjud Jahon Iqtisodiy Forumi va Yevropa Ittifoqining Jamiyat tadqiqotlari va ishlanmalari axborot xizmati (CORDIS) kabi tashkilotlar tomonidan tahlil qilinmoqda. Tashkilotlar o'z modellarini yangi tuzilishga, hukumatlarga va xalqaro miqyosga moslashtirganda me'yoriy-huquqiy bazalar, shuningdek, o'zlarining texnik qoidalari va qoidalarini yangi raqamli kontekstga moslashtirishi kerak. Eng muhim masalalardan biri, shubhasiz, axborot xavfsizligidir. Maxfiylik, yaxlitlik va mavjudlik (CIA triadasi) axborot xavfsizligining asosiy tamoyillarini ifodalaydi (CambioDigital, 2020). Blokcheyn dizayni ushbu hujjatda avval aytib o'tilganidek, ma'lumotlarning yaxlitligi va mavjudligi bilan bog'liq elementlarni o'z ichiga oladi.
Konfidensiallik (xavfsizlik) blokcheyn ma'lumotlari shifrlanganligi sababli xavfsiz ekanligi haqidagi noto'g'ri afsonaga qaramay, ichki xususiyat emas. Shuni yodda tutish kerakki, blokcheyn ma'lumotlari sukut bo'yicha shifrlanmaydi, lekin barcha ishtirokchilar uchun mavjud va kriptografiya faqat vaqt o'tishi bilan yoki muayyan ilovalarda o'zgarmas yozuvlarni yaratish uchun ishlatiladi. Shu sababli, xavfsizlik triadasi ham qaror qabul qilish, ham qaror qabul qilish uchun o'ziga xos funktsional talablardan biri sifatida blokcheyn texnologiyasiga kiritilishi kerak .

Xulosa
Raqamli iqtisodiyot texnologiyalarini qo’llash oqibatida iqtisodiyotda ro’y berishi mumkin bo’lganeng muhim o‘zgarishlarga duchor bo’ladiganbir qancha asosiy funksiyalarni quyida ko’rib chiqamiz. Ulardan birinchisi –nimanidir aynan shu bo’lishligi va biror narsaning qiymatini tasdiqlash funktsiyasi deyishimiz mumkin. Hozirgi paytda bizishonch asosidagi munosabatlar o‘rnatish va moliyaviy tranzaksiyada ikkinchi tomonning aynan shuligini tasdiqlashda qandayidr vositachilarga tayanamiz. Bu vositachilarbank hisobraqamlari va zayomlar kabi asosiy moliyaviy hizmatlarga ulanishda hakamlar rolini o‘ynaydi. Blokcheyn ma’lum bir tranzaksiyalarga kerakli bo’lgan ishonch zaruratini pasaytiradi va bazida hatto olib tashlaydi ham. Bu texnologiya shuningdek, qatnashchilarga tasdiqlanadigan, to‘liq funksionalliva kriptografikhimoya qilingan elektron profillardan foydalanish va zarur bo‘lgan hollarda ishonch asosidagi munosabatlar o‘rnatishga imkon beradi. Moliya tizimi har kuni millionlab pul mablag‘larini butun dunyo bo‘ylab ko‘chiradi va hatto bir dollar ham ikki marta sarflanmasligini ta’minlaydi.iTunes da bitta qo‘shiqni 99 sentga xarid qilishdan tortib, kompaniya ichida fondlarni berish, aktivlar sotib olish yoki kompaniyalar xarid qilishgacha bo‘lgan milliardlab bitimlarnitekshirib turadi. Blokcheyn har qanday qiymatlar – valyuta, aktsiyalar, veksellar, f’yucherslar, obligatsiyalar, bondlar, mulkiy huquqlarni – yirik va kichik miqdorda, uzoq va yaqin masofaga, ma’lum va noma’lum tomonlarga ko‘chirish uchun umumiy standart bo‘lishga qodir. Shunday qilib, blokcheyn qiymatlarni ko‘chirish uchun xuddi tovarlarni ko‘chirish uchun kerak bo’lgan standart yuk konteyneri joriy qilish kabi ishlarni bajarishi mumkin. Bu esamaxsulot/xizmat bahosini sezilarni ravishda pasaytirishi, operatsion tezlikni oshirishi, iqtisodiy o‘sish va farovonlikka erishish yo’lida hizmat qilishi mumkin.
Ko’pchilik an’anaviy moliyaviy institutlar xususiy shaxslar, tashkilotlar va davlatga tegishli bo‘lgan qiymatlar saqlanadigan ombor vazifasini bajaradi. O‘rtacha statistik fuqaro uchun bank moliyaviy aktivlarni bank yacheykasida, jamg‘armada yoki joriy hisobraqamida saqlaydi. Likvidlik zarur bo‘lgan va naqd ekvivalentga kichik foiz talab qilinadigan yirik tashkilot uchun esa bular risksiz investitsiyalar, masalan, g‘aznachilik obligatsiyalari yoki qisqa muddatli vositalar bozoriga investitsiyalar hisoblanadi. Blokcheyn tizimi ishga tushgan taqdirda, xususiy shaxslar qiymatlarni saqlash, jamg‘armani boshqarish yoki joriy hisobraqami hizmatlariniyuritish uchun banklarga tayanishga majbur bo‘lmaydilar, tashkilotlarda esarisksiz moliyaviy aktivlar xarid qilish va ularga egalik qilishning samraaliroq mexanizmlari paydo bo‘ladi.
Moliyaviy institutlar ipotekadan tortib, qisqa muddatli veksellargacha kreditlar berishni amalga oshiradi. Shu tufayli kredit kartalari, ipoteka kreditlari, korporativ, munitsipal vadavlat obligatsiyalari, aktivlar bilan ta’minlangan qimmatli qog‘ozlarni bilan ishlash jarayonlari ancha soddalashtiradi. Kreditlash mexanizmi kreditga layoqatlilikni tekshirish, kredit tarixini yuritish, kredit reytinglari tayinlash uchun bir qator qo‘shimcha tarmoqlar yuzaga keltirdi. Xususiy shaxslar uchun kredit tarixi muhim, tashkilotlar uchun esa –«investitsion sinf»dan to «axlat»gacha bo‘lgan kredit reytinglari mavjud. Blokcheyn tizimida esa istalgan shaxs an’anaviy qarz majburiyatlarini to‘g‘ridan-to‘g‘ri chiqarishi, ayirboshlashi va tartibga solishi, shu tariqa, risk va harajatlarni pasaytirishi hamda tezlik va shaffoflikni ancha oshirishi mumkin. Bu xolda iste’molchilar bevosita boshqa iste’molchilardan qarz olishi ham mumkin bo‘ladi. Bu ayniqsa, bank hizmatlari bilan qamrab olinmaganlar va butun dunyo bo‘ylab faoliyat yuritadigan halqaro tadbirkorlar uchun juda muhim amaldir.
Moliyaviy bozorlar har kuni butun dunyo bo‘ylab umumiy qiymati trillionlab dollarni tashkil qiladigan moddiy aktivlarni ayirboshlashga imkon beradi. Savdo bu – investitsiyalash, birjada o‘ynash, xedjirlash va arbitraj, jumladan, bitimdan keyingi kliring tsikli, tartibga solish va saqlash maqsadida aktivlar va moliyaviy vositalar sotish va sotib olishdir. Blokcheyn tizimi har qanday tranzaksiyalarni tartibga solish vaqtini hafta va kunlardan daqiqa va soniyalargacha qisqartirishga imkon beradi.
Kompaniyayoki yangi korxonaga investitsiya kiritish kapital qiymatining ortishi, dividendlar olish, foizlar, renta va ularning xilma-xil kombinatsiyalari ko‘rinishida daromad olish imkonini beradi. Raqamli tarmoq mexanizmi investorlarni tadbirkorlar va kompaniyalar egalari bilan rivojlanishning «farishta» bosqichidan tortib,IPOgacha va uning boshqa turli rivojlanish bosqichlarida uchrashtirgan holda ko’plab bozorlar vujudga keltiradi. Mablag‘lar jalb qilish odatda vositachilarni, masalan, investitsion banklarni, venchurli investorlarni va huquqshunoslarni talab qiladi. Blokcheyn tizimi esa ularning yuqorida tavsif etilgan ko‘plab funksiyalarini avtomatlashtiradi, to‘g‘ridan-to‘g‘ri pirringli moliyalashtirish uchun yangi modellardan foydalanishga imkon beradi, shuningdek, dividendlar hisoblash va tegishli kupon to‘lovlarini amalga oshirishni yanada samaraliroq, shaffofroq va ishonchliroq qiladi.
Risklarni boshqarish va uning xususiy holati bo‘lgan sug‘urtalash xususiy shaxslar va kompaniyalarni ko‘zda tutilmagan yo‘qotishlar va haloqatlardan himoya qilish uchun mo‘ljallangan. Kengroq ma’noda moliya bozorlarida risklarni boshqarish, ularni oldindan aytish yoki nazorat qilish hamda qiyin bo‘lgan hodisalarni xedjirlash uchun bir talay hosila, murakkab strukturalangan moliyaviy mahsulotlar va vositalar yuzaga keltirgan. So‘nggi hisob-kitoblarga ko‘ra, hozirgi davrda barcha ommaviy ochiq bo‘lgan hosila qimmatli qog‘ozlarning nominal qiymati 600 trln dollarni tashkil qilar ekan. Blokcheyn tizimi sug‘urta qilishning nomarkazlashgan modellarini qo‘llab-quvvatlaydi, bu esa risklarni boshqarish hamda hosila qimmatli qog‘ozlardan foydalanish jarayonini yanada shaffofroq qiladi. Insonning ijtimoiy va iqtisodiy kapitaliga, uning harakatlari va boshqa nufuzga oid ko‘rsatkichlarga asoslangan blokcheyn tizimining o‘zi sug‘urta qiluvchilarga aktuar riskni yaxshiroq tushunish va turli jarayonlardan xabardor bo‘lgan holda qaror qabul qilishiga imkon yaratadi.