Reja. Begona о‘tlar keltiradigan zararlar

2-rasm. a - yulduzo’t, b - qora ituzum

3-rasm. a - qashqarbeda, b - qoqio’t



4-rasm. a - g’umay, b - ajriq



5-rasm.a - yovvoyi piyoz, b - zubturum

6-rasm. a - zarpechak, b - kungaboqar shumg’iyasi
Ekin maydonlarining begona o’tlar bilan ifloslanganlik darajasini belgilash usullari
Yerning begona o’tlar bilan qanday darajada ifloslanganligini bilish va xaritasini tuzish ularga qarshi kurash tadbirlarini to’g’ri tashkil etishga yordam beradi. Buning uchun 2 xil usuldan foydalaniladi: yurib ko’z bilan chamalash va aniq hisob usullari.
Yurib ko’z bilan chamalash usuli oson va qulay bo’lib, ekin maydonlaridagi begona o’tlar A.I.Maltsevning quyidagi to’rt balli shkalasi boyicha hisobga olinadi:
1 ball-o’simlik qoplamida 5 % gacha begona o’t uchraydi.
2 ball-o’simlik qoplamida 5-25 % begona o’t uchraydi.
3 ball- o’simlik qoplamida 25-50 % begona o’t uchraydi.
4 ball- begona o’tlar madaniy o’simliklardan ko’p uchraydi.
Ko’z bilan chamalash usuli boyicha olingan natijalar hisobga olish varaqasiga yoziladi.
Begona o’tlarni aniq hisobga olish - hisobga olish va tortish usullariga asoslangan bo’lib, murakkab va sermehnat bo’lganligi uchun ishlab chiqarish sharoitida deyarlik qo’llanilmaydi. Ushbu usuldan asosan tajriba ishlarida keng foydalaniladi. Begona o’tlarni aniq hisobga olish usulining mohiyati shundan iboratki, yuzasi 0,25, 0,5 yoki 1 m² bo’lgan yog’och ramka doirasidagi begona o’tlarning o’rtacha miqdori topiladi. Buning uchun begona o’ti hisoblanishi kerak bo’lgan dalaning ikki diagonali boylab yurilib, xarakterli bo’lgan 10-15 joyga ramka qoyiladi va uning ichidagi begona o’tlar yulib olinib, turlarga ajratiladi, sanaladi hamda yangiligida quritilib, texnik torozida tortiladi. Olingan natijalar gektarga aylantirib hisoblanadi va dalaning begona o’tlar bilan ifloslanish darajasi ball bilan aniqlanib, xaritasi tuziladi. Xaritada dalaning begona o’tlar bilan ifloslanganlik darajasi ballarda, begona o’tlarning turlari esa tegishli rang yoki chiziq shakllarida ifodalaniladi.