Reja: Axloqshunoslik fanining tadqiqot doirasi va vazifalari

Axloqshunoslik  pedagogika  fani  bilan  chambarchas  aloqada.  Pedagogikadagi  shaxsni 

shakllantirish, tarbiyalash, ta‘lim berish  jarayonlarini, pandnasihatlarsiz, odobnom darsliklarisiz 

tasavvur qilib bo’lmaydi. Axloqshunoslik o’zining nazariy va amaliy jihatlari bilan pedagogikaningasosi hisoblanadi. Maorif tizimidagi ta‘lim-tarbiya ham axloqiy tarbiya sifatida namoyon bo’ladi.  
Axloqshunoslik  bilan  dinshunoslik o’zaro aloqadorlikda  bo’lib, har ikkalasi  ham axloqiy  mezon muammosini hal etishgaqaratiladi. Din ham  ijtimoy  ong  shakllaridan biri  bo’lib,umumjahoniy  dinlar vujudga kelgunga qadar mavjud  bo’lgan  urf-odatlar  va  qadriyatlar, muayyan diniy  

qonun-qoidalarga, muqaddas  diniy  kitoblarga  katta  ta‘sirini  o’tkazgan. Qur‘oni  Karim, 

Hadisi  Sharif,  Ijmo‘  muayyan mezonlar va talablar musulmon Sharqi  millatlari axloqiy

 darajasining shaklanishida katta ahamiyat  kasb etgan.  Shuningdek,  komil  inson  muammosi  har  ikkala  fan  uchun umumiy  hisoblanadi.Farqi, shundaki axloqshunoslik bu muammoga 

zamonaviy tarbiya nuqtai-nazardan yondoshadi. 
Qadimgi  davrdanoq  axloqshunoslik  ruhshunoslik  (psixologiya)  bilan  aloqada  bo’lib  kelgan.  Bu ikki  fan  ham  kishilar  hatti-harakati,  fe‘l-atvori  va  mayl istaklarini  o’rganadi. 

 Ruhshunoslik  u  yoki  bu hatti-harakat,  fe‘l-atvor,  sababiy  asos  (motiv)  larning  ruhiy  

tabiati,  shakllanish  shart-sharoitlarini  ochib beradi, axloqshunoslik esa ruhshunoslik tadqiq

etgan Hadislarning axloqiy ahamiyatini tushuntiradi.      

Axloqshunoslik  sotsiologiya  fani  bilan  aloqada  bo’lib,  bu  ikkala  fan  ham  inson  faoliyatini 

boshqarishning ijtimoiy tomoni – axloqni o’rganadi. Lekin, axloqshunoslik sotsiologiyaga 

nisbatan keng tushunchadir.  Sotsiologiya  jamiyatdagi  insonlarning  ommaviy  hatti  – harakatlari  va  ularning qonuniyatlarini  faqat  muayyan  ijtimoiy  tuzum  yoki  davr  doirasidan  

chiqib,  inson  axloqining  yuksak  yutug’i  sifatida  kelgusi  davrlar  uchun  ham  tarixiy,  ham  

axloqiy  ahamiyat    kasb  etgan  shaxsiy,  istisnoli  hatti - harakatlarni hamda ularning sababiy 

asoslarini o’rganadi.  

Axloqshunoslik  siyosatshunoslik  fani  bilan  chambarchas  bog’liqdir.    Siyosat,  davlat  ishlari 

faoliyati bilan shug’ullanar ekan, davlat ishlaridagi har bir jarayonda axloq, odob, hulq e‘tiborga olinadi. Davlatda  ichki  va  tashqi  siyosat  namoyon  bo’ladi.  Bu  jarayon  ziddiyatli  o’tadi.  

Siyosat  qay  darajada axloqiylik  kasb  etsa,  shunchalik  u  oqilona  bo’ladi.  Siyosatda  faoliyat 

 ko’rsatadigan  har  bir  jarayon, faoliyat  odob  orqali  amalga  oshishi  kerak.  Rahbarlik  odobi,

  partiyaviy  odob,  etiket  singari axloqshunoslikning  muomala  madaniyati  doirasiga  kiruvchi 

 maxsus  sohalar  ham  siyosatshunoslik  bilan chambarchas bog’liq.  

Axloqshunoslik ekologiya fani  bilan  ham  aloqadorlikda.Axloqshunoslik  ko’proq  insonning o’zi, 

o’zgalar  va  jamiyat  oldidagi  majburiyatlarini  hal  etish  bilan  shug’ullangan,  uning  tabiatga  bo’lgan munosabatini chetda qoldirib kelgan. Bugunda tabiatga bo’lgan insonning munosabati achinarli holdadir.                                     

Tabiatning  ekologik  muvozanati buzildi. Ekologik  bo’ron  ekologik  manzarani  buzdi. Endilikda  global (umumbashariy) muammolar ko’proq  odamlarning  ijtimoiy axloqiy  nuqtai  nazarlariga  

bog’liq  ekanligi ma‘lum bo’lib qoldi.  Hozirgi kundagi ekologik muammolarni bartaraf etishda 

axloq,muhim rol o`ynaydi.Insonlarning tabiatga bo’lgan munosabatidan ekologik axloqshunoslik

maydonga keldi.  

Axloqshunoslik milliy istiqlol g’oyasi bilan ham o’zaro aloqadorlikda bo’lib, uning ildizi qadimgi 

tarixga borib taqaladi.Milliy mafkura tizimida axloqiy g’oyalar albatta o’z o’rniga ega bo’ladi, 

axloqiy g’oyalar zamirida milliy mafkura g’oyalari yotadi. 

Axloqshunoslik  fani  jamiyat  a‘zolari  va  har  bir  fuqaroga  milliy  istiqlol  g’oyasini  singdirish 

vositasi  sifatida  katta  ahamiyat    kasb  etadi.  Axloqshunoslik  milliy  istiqlol  g’oyasini  axloqiy  anglash vositasida ro`yobga chiqadigan tamoyillar sifatida olib qaraladi.