Режа Анъанавий энергия манбалари турлари ва уларнинг энергетик қуввати

2.Муқобил ва қайта тикланувчи энергия манбалари турлари, келажакдаги истиқболлари. Ҳозирги пайтда бутун дунёда ноанъанавий ва қайта тикланувчи энергия манбалари: қуёш нурланиш энергияси, шамол энергетикаси, биоэнергетика ва геотермал энергетикаларга жуда катта қизиқиш билан эътибор берилмоқда. Бунга асосий сабаб, бир томондан, анъанавий Ер ресурсларининг камайиши бўлса, бошқа томондан экологик муаммолар сабаб бўлмоқда. Бу муаммоларнинг ечими муқобил энергия манбаларини янада такомиллаштириш ва амалиётга барча соҳаларга энергия манбалари сифатида тадбиқ этишдир. Қуйида шундай самарадорликка эга бўлагн муқобил энергия манбалари ҳосил қилиш физик-технологик жараёнларини кўриб чиқамиз.
Қуёш фотоэнергетикаси. Маълумки, қуёш фотоэнергетикасида ички фотоэлектрик эффект қонунига асосланган яримўтказгич тузилма ҳосил қилинган р-п ўтишли тузилмалардан иборат қуёш элементларидан фойдаланилади. Яримўтказгичли қуёш элементларига тушаётган қуёш нури бевосита электр энергиясига айлантирилади.Шунинг учун, қуёш элементлари фотоқабуллагич ва фотоқаршиликлардан фарқли равишда, ташқи кучланиш манбаига муҳтож эмас. Бу фотоэффект юз йилдан ортиқ вақт давомида селен ва мис оксидининг фотоэлектрик хусусиятлари сифатида ўрганиб келинган, аммо уларнинг фойдали иш коэффициенти (Ф.И.К.) 0,5 % ошмаган. Кенг таркалган кремний асосидаги қуёш элементлари конструкцияси р-ва n-материалнинг бир-бирига туташтиришдан ҳосил қилинади. Фотоэффект қонунига асосан электронлар р-n ўтишнинг электрон бор бўлган қисмига (n-қисмига), тешиклар р-қисмига ўтади. Ташқи р-ва n-соҳаларни бирлаштирувчи электродларда (контактларда) потенциаллар айирмаси ҳосил бўлиб, натижада уланган юкланма қаршилиги орқали электр токи оқа бошлайди.
Геотермал энергетика.Анъанавий энергия манбалари, хусусан Атом энергетикаси борган сари инсониятга хавфи ортиб бормоқда. Чунки, Атом электростанцияларидан энергия ҳосил қилишдан кейинги қолган радиоактив чиқиндилар атмосферани заҳарлаб, турли хил экологик муаммоларни келтириб чиқармоқда. Шунинг учун Ер сайёрамизда муқобил энергия манбалари янги турларини топиш ва уларни такомиллаштириш, уларнинг энергия самарадорлиги имкон қадар ошириш каби муҳим масалалар турибди. Муқобил энергия манбалари самарали турларидан бири бу геотермал энергетика ҳисобланади. Геотермал энергетика – Ер қаъридаги иссиқлик энергияси ва температураси 40 ⁰С ҳароратдан юқори бўлган табиий иссиқ сувда термоэлектр юритувчи куч ҳосил қилиш (Геотермал энергетик қурилмалардан фойдаланиб) ҳисобига электр энергияси ишлаб чиқаришга асосланган энергетиканинг йўналишидир. Бу энергетика қайта тикланувчи энергетик ресурслардан фойдаланадиган муқобил энергия манбалари турига киради.