Reja: 1-mavzu. Psixologiya fanining predmeti

Er. av. 384-322 yillar

• Al Xorazmiy:
• "Shaxsiy ruh - u miyada bo’lib, undan badan a’zolariga asab orqali tarqaladi" deydi, aqlni odam nafslarining kuchlaridan biri deb hisoblaydi.

• U inson tafakkuri, bilish bosqichlari (hissiy va xayoliy), sezgi turlari, inson (ruh) jonining bir tanadan, boshqasiga o’tib, ko’chib yurishi mumkinligini inkor etadi. Forobiy bilishning ikki bosqichini - hissiy va hayoliy, aqliy bilishni bir-biridan farqlaydi. U sezgiga to’xtalib, besh turga bo’ladi. Forobiyning ruhiy jarayonlar, ularning bilish va mantiq tizimi haqidagi ta’limoti o’rta asrlar falsafasining katta yutug’i edi.

• inson hayvondan aql bilan farq qiladi, deydi va bu tushunchani xudoga murojaat qilib, insonni xudo azaldan shunday yaratgan deydi. U jamiyat yuzaga kelishida kishilarning moddiy ehtiyojlari rolini ko’ra oladi, aql, mehnat, erkin tanlash inson hayoti va ijtimoiy holatini belgilaydi, inson o’z ehtiyojlarini mehnat tufayli qondiradi, deydi.

• Ibn Sino sezgini tashqi va ichki turlarini, miyani nerv sistemasining markazi ekanligini, inson tana va jondan tashkil topishi, miya insonni boshqarib turuvchi markaz ekanligi kabi fikrlari noyob oltin xazina hisoblanadi.

• XIX asrda psixik hodisalarni o’lchash mumkinligi, psixologiyada eksperiment bo’lishi mumkinligi ko’pgina psixologlar tomonidan ilgari surildi. I.Gerbart, Veber, Fexner, V.Vundt kabi nemis psixologlari eksperimental psixologiyaga asos soldilar. V.Vundt 1879 yili Leypsigda birinchi eksperimental laboratoriyasini, 1881 yili Berlin universiteti xuzurida eksperimental psixologiya institutini tashkil qildi. Professor A.F.Lazurskiy (1874-1917) tomonidan ta’lim masalalarini o’rganishda keng qo’llaniladiga tabiiy eksperiment metodi ishlab chiqildi.

• E’tiboringiz uchun rahmat!