Reja: 1 Mantiq ilmi tafakkur to’g’risidagi fandir


Formal mantiq qonunlari (yoki tafakkur qonunlari) deyilganda fikrlashga xos muhim, zaruriy bog’lanishlar tushuniladi



Download 217,5 Kb.
bet6/9
Sana28.06.2021
Hajmi217,5 Kb.
#103972
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
6 Maruza taqdimoti

Formal mantiq qonunlari (yoki tafakkur qonunlari) deyilganda fikrlashga xos muhim, zaruriy bog’lanishlar tushuniladi.
  • Tafakkur qonunlariga amal qilish to’g’ri, tushunarli, aniq, izchil, ziddiyatsiz, asoslangan fikr yuritishga imkon beradi.
    • Mantiq ilmining rivojlanish bosqichlari
    • Qadimgi dunyoda mantiqiy qarashlar rivoji (mil av III-I ming yilliklar)
    • O’rta asrlarda mantiq ilmi taraqqiyoti (milodiy asr boshlaridan XV asrgacha)
    • Yangi davr G’arbiy Yevropasida mantiqiy ilmlar rivoji (XV-XIX asrlar)
    • геронтология
    • Hozirgi kunda mantiq ilmi taraqqiyoti
    • Forobiy til xaqida gapirib, u milliy xarakterga ega, logika qoidalari esa umuminsoniy xarakterga ega ekanligini alohida ta’kidlaydi. Forobiy fikricha, sillogizm (xulosa chiqarish yoki Aristotelь ifodalagan deduktsiyaning mantiqiy sistemasi) va isbotlash usuli eng to’g’ri, haqiqatga olib boruvchi usul, ilm-fan, falsafa ularga asoslanishi lozim.
    • Forobiy asosiy maktiqiy shakllar - tushuncha hukm va xulosa chiqarish, deduktsiya xaqida fikr yuritadi. Bular Forobiy logikasining muhim qismini tashkil etadi. SHuni alohida ta’kidlash kerakki, Forobiy fikrlarning asosiy qoidalari aynanlik, hukmning o’zaro zid bo’lmasligi, har qanday xulosaning asoslanganligi, izchilligi kabi muhim logik masalalarni har tomonlama tahlil qilib bergan. Ibn Sino Forobiy ishini davom ettirdi. Ibn Sino «Ishorat va tanbikot», «Al-najot», «Donishnoma» asarlarida mantiq ilmini barcha ilmlarning muqaddimasi, ularni egallashning zarur sharti hamda falsafiy bilimlarning ajralmas qismi sifatida talqin qildi. Demak, uning fikricha, mantiq shunday bir qurolki, uning talablariga amal qilish yordamida inson tafakkuri xato va yolg’ondan saqlab qolinadi. Logika haqiqatni bilish to’g’risidagi ma’lum bilimdan noma’lum bilimga o’tishning qoidalari, shakllari, usullari haqidagi fan sifatida ob’ektiv olamni bilish uchun xizmag qiladi.
    • Ibn Sino logikasida tushuncha, hukmlar, xulosa chiqarish, ularning turlari, tuzilishi, deduktsiya masalalari har tomonlama tahlil qilingan u logikada matematik tushunchalarni, belgilarni qo’llashga harakat qildi va logika fanini yangi bosqichga ko’tardi.
    • Abu Rayhon Beruniy (973-1048 y.y.) mantiqqa oid asarlar yozmagan bo’lsa ham, uning qonun-qoidalaridan, isbotlash usullaridan ilmiy-amaliy faoliyatida keng foydalangan. Beruniyning buyuk xikmatlaridan biri tabiat va jamiyatni bilishning ilmiy metodini ishlab chiqqanligidadir. Beruniy ilmiy metodining asosiy printsiplari «Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar» asarida ko’rsatib o’tilgan.

    • Download 217,5 Kb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
    1   2   3   4   5   6   7   8   9




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish