Reja  Matematika o’qitish prinsiplarining

---

MATEMATIKA O’QITISH 
PRINSIPLARI
. 

---

REJA 

Matematika o’qitish prinsiplarining 
mohiyati. 

Ilmiylik va tarbiyaviylik prinsipi. 

Ko’rgazmalilik prinsipi. 

Onglilik va faollik prinsipi. 

Puxta o’zlashtirish prinsipi 
 

---


Pedagogikada 
umumiy 
ta’lim 
prinsiplarini 
matematika o’qitish jarayoniga qo’llash maktab va 
umuman o’quv yurtlarida matematika o’qitishga 
qo’yiladigan yagona talablar majmuasidan iborat. 
Boshqacha aytganda, matematika o’qitishga jamiyat 
va fan qo’yadigan asosiy talablarni o’z ichiga oladi. 
Matematika o’qitish uslubiyati bu prinsiplarni 
qo’yidagicha belgilaydi: a) ilmiylik; b) tarbiyaviylik; v) 
ko’rgazmalilik; g) onglilik va faollik; d) puxta 
o’zlashtirish; ye) sistemalilik va ketma-ketlilik;j) 
moslik; z) tabakalashtirish va individuallashtirish. 

---


Ilmiylik 
prinsipi 
matematika 
o’qitish 
mazmunining ilmiy bo’lishi, matematikaning 
hozirgi axvoli va uning rivojlanishini obyektiv 
aks ettirishni ifodalaydi. Mohiyati o’qitish 
mazmuni va o’qitish usullari hozirgi paytdagi 
matematika fani saviyasi va talablariga mos 
kelishini 
ta’minlashdan 
iborat. 
Masalan, 
matematik tushuncha va xukmlarni ifodalashda 
ilmiy ravishda to’gri yondashish ham bunga 
kiradi. Bundan tashqari, har bir matematik 
xukmga tankidiy qarab, u asoslangan bo’lsa ham 
isbot deb qaramaslik, ta’rif va teoremalarni bir-
biridan ajrata olish kabi uslubiy jihatlarga 
e’tibor berish talab etiladi.

---


Tarbiyaviylik prinsipi 
o’quvchilarga fanga bo’lgan 
qiziqishni uyg’otish, yangi bilimlarni o’zlashtirishga 
harakatini, ularni egallash va mustaqil kengaytira 
olishga o’rgatishni o’z ichiga oladi, shu bilan birga 
ularda 
tafakkurni 
shakllantirish, 
matematik 
tushuncha va tasavvurlar bilan boyitish, xotira va 
diqqatni rivojlantirish, ijodiy tafakkurni tarbiyalash 
kabi ishlarni amalga oshirishni talab etadi. Bu prinsip 
o’qitishda o’quvchida ziyraklik, topqirlik, aqlilik 
hislatlari bilan birga iroda, chidam, qo’yilgan 
maqsadga erishishda sabot, puxtalik va aniqlik, 
shuningdek vatanga muhabbat kabi hamda rostguylik, 
mehnatsevarlik kabi insoniy fazilatlarni tarbiyalash 
ham matematika darslarida amalga oshirilish 
imkoniyatlari mavjudligini ifodalaydi. 

---


Ko’rgazmalilik prinsipi 
matematika o’qitishning 
eng muhim prinsiplaridan biri bo’lib, u 
o’quvchilarning chukur va puxta bilim olishlari 
uchun asosiy sharoitlarni ta’minlashga xizmat 
qiladi. Ko’rgazmalilik matematika o’qitishda qo’yi 
sinflarda keng qo’llanilishi bilan birga ayniqsa 
geometriya o’qitishda keng foydalaniladi. Bu 
prinsipni 
chex 
pedagogi 
Ya.A.Komenskiy 
asoslagan, rus pedagogi K.D.Ushinskiy esa 
ko’rgazmalilik bolalar ruxiy xususiyatlariga javob 
beradi deb hisoblagan. U o’quvchilar tasavvurlar 
doirasini kengaytiradi, ta’limda konkretlilik, 
qiziquvchanlik va fikrlashni rivojlantiradi. 

---


Onglilik, 
faollik 
va 
mustaqillik 
prinsipini amalga oshirish qo’yidagi 
shartlarni bajarishni talab etadi: 
o’q
uvchilarning fan ma’lumotlarini, o’quv 
materialini egallashi, uni chukur fikrlay 
olishi, bilimlarni yangi sharoitlarda 
amaliyotda qo’llay olish ko’nikmasi, 
bilimlarni ishonchga, amalda qo’llanmaga 
aylanishi sifatida tushuniladi. 

---

Puxtalik 
prinsipi 
o’quvchilarning 
ta’limni muvaffaqiyatli davom ettirishlari 
uchun, 
ilmiy 
dunyoqarashni 
shakllantirish, 
ularni 
qobiliyatlarini 
rivojlantirish 
amaliy 
faoliyatga 
tayyorlash uchun zarur. 

---


Tabakalashtirish 
o’qitishda o’quvchilarni o’z 
bilim saviyasi va qobiliyatlariga ko’ra 
guruhlarga ajratgan holda, tabaqalarga 
bo’lgan holda o’qitishni nazarda tutadi. 

Shunday qilib prinsiplar – matematika 
o’qitishning ilmiy pedagogik qonuniyatlari va 
amaliy pedagogik tajribani taxlil qilish 
natijasida 
vujudga 
keladigan 
asosiy 
yo’naltiruvchi qoidalardir. 

---

E’TIBORINGIZ UCHUN 
RAXMAT!!!!