Referati reja: Kalom ilmining vujudga kelishi. Kalom ilmi haqidagi fikrlar. Kalom ilmining shakllanishi



Download 21,58 Kb.
bet1/2
Sana13.04.2022
Hajmi21,58 Kb.
#548780
TuriReferat
  1   2
Bog'liq
1 CHI MAVZU


O’zbekiston xalqaro Islom akademiyasi Islomshunoslik fakulteti 2-kurs talabasi ABDUSALOMOVA MARHABOning “Kalom ilmining vujudga kelishi” mavzusida tayyorlagan


REFERATI

Reja:
1.Kalom ilmining vujudga kelishi.


2.Kalom ilmi haqidagi fikrlar.
3.Kalom ilmining shakllanishi.

Илк ислом даврида Қуръон илмлари ҳали алоҳида фан сифатида шаклланмаган эди. Калом илми VIII асрда пайдо бўлган. “Калом” илми дастлаб исломда турли хил диний-сиёсий оқимларнинг (хавориж, қадарийлар, жабарийлар, муржиийлар) вужудга келиб, уларнинг бир-бирларига нисбатан қарама-қарши авж олган баҳслар ва шунингдек мусулмон бўлмаган дин вакиллари (маздакийлар ва насронийлар) билан бўлган тортишувлар натижасида вужудга келган. Бу баҳсларда Қуръон оятларини рамзий-мажозий маънода талқин қилиб далиллашда нуфузли ҳисобланган асосий фикрлардан иқтибос қилинмасдан “калом”га хос бўлган ақлни илгари суриш усулблари ишлаб чиқила бошланди.


Калом”га оид илк масалалар нималардан иборат эди?

  • мусулмонлар раҳбари эга бўлиши лозим бўлган хислатлар (халифа, имомат);

  • инсоннинг ўз амали учун жавобгарлиги (ирода эркинлиги ва тақдир);

  • инсонни оддий мусулмон (муслим), ҳақиқий имонли (муъмин), имонсиз (кофир), катта гуноҳни амалга оширган шахс (соҳибу-л-кабира) каби даражаларга ажратиш;

  • Аллоҳнинг ягоналиги ҳамда Унинг зоти ва сифатларининг мутаносиблиги;

  • Қуръоннинг яратилганлиги ёки яратилмаганлиги


«Калом»га оид илк масалалар қандай дақиқ нуқталар билан ечилар эди?

  • ҳаракат ва осудалик;

  • субстанция (борлиқнинг бирламчи асоси) ва аксиденция (тасодифий ҳодиса, ҳол);

  • атом ва бўшлиқ.

Калом илмининг Мовароуннаҳрга кириб келиши.
VIII асрдан бошлаб калом илми кенг кўламда ривожлана бошлади. Натижада Мовароуннаҳрга ҳам калом илми секин-аста кириб келди. Бу минтақага ислом дини кириб келиши билан калом илмининг ҳам пайдо бўлишига замин яратилди. Ушбу илмнинг ўлкамизда ривожланишига айрим сиёсий ва иқтисодий жараёнларнинг ҳам таъсири бўлган. Тарихга назар ташласак, VIII аср бошларига келиб Мовароуннаҳр ва қўшни Хуросонда бошқа ҳудудларга нисбатан ислом динига кирувчиларнинг сони ортиб борар эди. 728 йили Хуросон волийси Ашрас ибн Абдуллоҳ Суламий Мовароуннаҳр аҳолисини ҳам исломга кириш учун ҳаракат қилишга қарор қилди. Унга ушбу вазифани бажариш учун Абус Сайдо Солиҳ ибн Тарифни юборишни маслаҳат берадилар. Абус Сайдо Ашрасдан янги исломга кирганларни солиқ (жизя) тўлашдан озод қилиш керак эканини талаб қилди ва унинг ваъдасини олгач, Самарқандга йўл олди.
Жизядан қутулиш учун кўплаб аҳоли ислом динига кира бошлади. Натижада ислом динини қабул қилган маҳаллий аҳоли жизядан озод этилдилар. Бу эса давлат хазинасини бойитишни ўйловчи ҳукмрон доираларнинг норозилигини келтириб чиқарар эди. Шу сабабли ушбу ҳудудларда жон бошидан олинадиган солиқ масаласи ҳақида кўп мунозаралар бўлиб турган. Айниқса, илмсизлик натижасида янги мусулмонлар жизя билан бир қаторда унга умуман алоқаси бўлмаган «хирож» солиғини ҳам тўлашдан бош торта бошладилар. Бу Хуросон ноибларининг норозилигини келтириб чиқарди. Чунки улар бундай даромаддан осонгина воз кечишни истамас эдилар.


Download 21,58 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish