Rivojlanish
1914 yil 28-iyul Birinchi Jahon urushi boshlangan sana edi. Janglar davom etgan yillarda millionlab odamlar halok bo'ldi.
Dastlab ikkala blokning kuchlari askarlar soni bo'yicha juda teng edi. Biroq, resurslar va uskunalarda farqlar mavjud edi. Misol tariqasida, tarixchilar Triple Antantada uzoq masofadan o'q otish qurollari bo'lmaganligini, ammo ular dengiz kuchi ustunligiga ega ekanligini ta'kidlashadi.
Harakatlar urushi
Birinchi harbiy harakatlar tezkor va juda samarali hujumlarga asoslangan edi. Germaniya juda qisqa vaqt ichida Frantsiyani bosib olish va Parijga etib borish maqsadida Shliffen nomli reja tuzgan edi. O'z navbatida, frantsuzlar Elzas va Lotaringiyani tiklashga intilgan XVII rejani ishlab chiqdilar.
Ikkala reja ham muvaffaqiyatsiz tugadi va frontdagi vaziyat to'xtab qoldi. Hech kim etarlicha ilgarilamasdan, xandaqlarning ajoyib jabhasi shakllandi.
Rossiya o'sha dastlabki bosqichlarida sharqdan Avstriya va Germaniyaga hujum qildi va Avstriya-Vengriya imperiyasi Serbiyani bosib olishga urindi.
Xandaq urushi
Rejalashtirilgan rejalarga qaramay, barcha ishtirokchilar urush qisqa bo'lmasligini tushunib etishdi. Germaniya g'olib bo'lgan narsasini saqlab qolishga harakat qilib, g'arbiy frontda mustahkam o'rnashdi. Xindenburg liniyasida Frantsiyani nemis armiyasidan ajratib turadigan 700 kilometrlik xandaklar bor edi.
Ushbu davrda yangi ishtirokchilar ro'yxatga olindi. Usmonli imperiyasi va Bolgariya buni imperiya kuchlari va Ruminiya va Italiyaning ittifoqchilariga foydasiga qildi.
Bu eng ko'p yangiliklar sodir bo'lgan Bolqonda. Rossiya ichki muammolari tufayli ko'plab odamlarni olib chiqib ketishga majbur bo'ldi va turli Bolqon hududlari bir necha bor qo'llarini almashtirdi.
Uch yillik urushdan so'ng va ancha turg'un vaziyatda barcha ishtirokchilar o'z fuqarolarining qarshiliklari tufayli ichki muammolarga duch kelishdi.
Qonli xandaq urushiga botgan va oziq-ovqat etishmovchiligida bo'lgan Frantsiyada bir nechta shaharlarda sanoat ish tashlashlari va qo'zg'olonlar bo'lib o'tdi. Britaniyada ham xalq charchagan, garchi norozilik namoyishlari unchalik katta bo'lmagan bo'lsa.
Germaniya imperiyasida siyosiy tafovutlar paydo bo'la boshladi, tarafdorlari mojaroni tugatdilar.
Avstriya-vengerlar, o'z navbatida, ikki xil jabhada kurashishlari kerak edi. Bundan tashqari, uning aksariyat hududlarida ko'plab bo'lginchilar qo'zg'olonlari boshlandi.
Nihoyat, o'sha yili Rossiya inqilobi boshlandi. Bolsheviklarning g'alabasi mamlakatni urushdan voz kechishiga olib keldi.
Do'stlaringiz bilan baham: |