Referati Aqliy tarbiya vositalari Reja: Aqliy tarbiya nima ?

O’zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim Vazirligi

Angren Universiteti Pedagogika va Psixologiya fakulteti 1-bosqich 109-guruh talabasi Zaydillayeva Shaxnozaxonning Milliy Tarbiya asoslari fanidan tayyorlagan

Referati


Aqliy tarbiya vositalari
Reja:

1. 
   Aqliy tarbiya nima ?
   
2. 
   Sharq mutafakkirlarining aqliy tarbiyadagi qarashlari
   
3. 
   Ta’lim-tarbiya jarayonida fanlararo aloqadorligi
   

Aqliy tarbiya — shaxsning har tomonlama taraqqiyoti, uni turmush va mehnatga tayyorlashning muhim tarkibiy qismi. Aqliy tarbiya bilimlarni toʻplash, biror narsani tahlil va sintez qilish, narsa va hodisalarni taqqoslash hamda tasnif-lash, umumlashtirish, mavhumlashtirish, ularni bir tizimga solishni nazarda tutadi. Aqliy tarbiya vazifasi intellektu-al koʻnikmalar, yaʼni har qanday fanni oʻrganishda qoʻllaniladigan umumiy oʻquv koʻnikmalari -oʻqish, tinglash, oʻz fikrini ogʻzaki bayon etish, yozish, manba bilan ishlash, mustaqil ishlash malakalarini shuningdek biror fanni egallash boʻyicha zarur boʻlgan maxsus koʻnikmalar (chizma, haritalarni oʻqiy bilish, ularning na-tijalarini chiqara olish)ni egallashdan iborat. Ilmiy dunyoqarashni shakllanti-rish, yaʼni bolalarga olam ilmiy manza-rasi, tabiat va jamiyat taraqqiyotining asosiy qonunlarini tushuntirish ham Aqliy tarbiyaning muhim vazifasidan biridir. Bunda bolalar hayotining dastlabki yilidayoq atrofni oʻrab turgan barcha narsalar bilan tanishtirib borish muhim ahamiyatga ega. Aqliy tarbiya taʼlim, oʻyin, mehnat jarayonida, hayotiy vaziyatlarni hal etish, kattalar va tengdoshlar bilan boʻlgan muloqotda, ommaviy axborot vositalari orqali olinadigan axborotlarni qabul qilish va oʻzlashtirishda roʻy beradi.
Aqliy tarbiyaning shaxs ilmiy dunyoqarashini shakllantirishdagi roli. 
Shaxs dunyoqarashining shakllanishida aqliy tarbiya muhim o’rin tutadi. Bugungi kunda O’zbekiston Respublikasida yoshlarga aqliy tarbiyani berishga alohida e’tibor qaratilmoqda. O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi Qonuni va “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi” mazmunida ham bilimli, yuksak ma’naviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrni tarbiyalash davlat siyosatining ustuvor yo’nalishlaridan biri ekanligiga urg’u beriladi. Malakali kadr bo’lib yetishish ilmiy va kasbiy bilimlarni puxta egallash demakdir.
Aqliy tarbiya o’quvchilarni ilm-fan, texnika, texnologiya hamda ishlab chiqarish sohalarida qo’lga kiritilayotgan yutuqlar bilan tanishtirish, ularda ijodiy, erkin, mustaqil fikrlash ko’nikmalarini hosil qilishga zamin yaratadi.

Aqliy ta’lim va tarbiya birligi asosida shaxsda tafakkur (ijtimoiy voqea-hodisalarning ongda to’laqonli aks etishi, inson aqliy faoliyatining yuksak shakli) rivojlanadi. Aqliy tafakkurning mavjud darajasini belgilash bir qadar murakkab bo’lib, quyidagi belgilarga ko’ra aniqlanishi mumkin:

1. Ilmiy bilimlar tizimining mavjudligi.
2. Mavjud ilmiy bilimlarni o’zlashtirib olish jarayoni.
3. Fikrlash ko’nikmasiga egalik.
4. Bilimlarni egallashga bo’lgan qziqish hamda ehtiyojning yuzaga kelganligi.
Aqliy tafakkur uzoq muddat hamda tinimsiz izlanish natijasida yuzaga kelib, uning negizida ilmiy qarash va e’tiqod yotadi.