|
3.BRICga a’zo davlatlarning moliyaviy ko’rsatkichlari va moliyaviyiqtisodiy salohiyati
BRICS davlatlarining xalqaro qimmatli qog’ozlar bozoridagi qatnashishiga ko’rsatkichlarni ko’rishingiz mumkin. Masalan, BRICS davlatlari rezidentlari tomonidan chiqarilgan obligatsiyalar 2012 -yil sentabr oyiga 332, 6 milliard dollarni, yoki jahon ko’rsatkichining 1, 5 foizini tashkil etgan. Shundan, asosiy qimmatli qog’ozlar hajmi Braziliya (148 milliard dollar) va Rossiya (95, 3 milliard dollar)ga to’g’ri kelmoqda, shuni qiziqki, Xitoyda va Hindistonda ham valyuta tashkilotlari ko’pligidir. BRICS davlatlarining quyidagi xususiyatlarini inobatga olish lozim: jahon iqtisodiyotida ularning ulushi sezilarli darajada o’sdi, shu bilan bir qatorda jahon moliya valyuta tizimidagi o’rni bilan jahon iqtisodiyotidagi o’rnining mos kelmasligi. Shubilanbirqatorda, Rossiya, Braziliya va JARningmoliyaviyvalyutatizimlari Xitoy bilan Hindistonnikidan farq qiladi.
BRICS tarkibiga kiruvchi Braziliya, Rossiya, Hindiston, Xitoy, Janubiy Afrika Respublikasi kuzatib, valyutalari haqida moliyaviy tahlilchi Sergey Suverov shunday deydi: l Rossiya rubli uchun sinov davri boshlanadi. Bu Markaziy bank tomonidan foiz stavkalrining kamayishi hisobiga bo’lishi mumkin. Rubl qiymatini ushlab turishda neftning narxi yordam beradi. BRICS davlatlari ichida rublning qiymatis ezilarli tushmagani bilan ajralib turadi (Xitoydan tashqari, chunli u yerda kurs qat’iy nazorat qilinadi). l Braziliya realining tushishiga – asosiy sabablardan biri an’anaviy eksport qilinadigan tovarlar hajmining (birinchi navbatda temir rudalari) kamayganligidadir. Mamlakatda yuqori inflyatsiya darajasi kuzatilib, valyutani sotib olish qobiliyatini kamaytirdi, buning natijasida iqtisodiy o’sish sur’atlari pasaydi. Valyuta intervensiyalari orqali real kursini oshish mumkin. Bundan tashqari, Braziliyaning asosiy savdodagi sherigi Xitoy bo’lib, uning holati yaxshi bo’lganligi sababli, real hech bo’lmaganda stabil holatda qolishi mumkin. Hindiston rupiyasi dollarga nisbatan 20, 21 foizga qadri tushib ketdi. Bu BRICS a’zolari uchun antirekord holatdir. Rupiyaning qadri tushishi natijasida Hindistonning eng boy odami, milliarder Mukesh Ambani o’z mablag’ining to’rtdan bir qismdan ayrilib, ya’ni 6 milliard dollar zarar ko’rdi. Inflayatsiya darajasi mamlakatda 10 foizni tashkil etadi, bu esa milliy valyutani yanada qadrini tushishiga olib kelomoqda. Valyutaning bunday tushishi sababli aholi o’z boyligini oltin va boshqa qiymatliklarga aylantirmoqdalar. Iqtisodiy o’sish ham sustlashdi. Agar Hindiston hukumati iqtisodiyotni sog’lomlashtirish choralarini ko’rmasa, rupiya qadri tushishda davom etadi. Janubiy Afrika Respublikasi rendi qadri dollarga nisbatan 12, 09 foizga tushib ketdi. Buning sababi oltin narxining tushishidadir, chunki Janubiy Afrika Respublikasi oltin eksporti bo’yicha yuqori o’rinda turadi, mamlakat iqtisodiyotiga jahon bozorida oltin narxining o’zgarishi sezilarli ta’sir ko’rsatadi. Ammo rendning tiklanish imkoniyatlari mavjud. Xitoy yuani BRICS davlati ichida yagona qiymatini saqlagan valyutadir. Mamlakat Markaziy banki kurs nazoratini ushlab turadi. Xitoyda oltin valyuta zahirasi ko’proq. Ta’lim va infrastrukturaga investitsiyalar iqtisodiyotga yordam bermoqda. Avvalombor, bari eksportga bog’liq.
Investitsiyalar BRICS davlatlari orasida past darajada, nolga yaqin desak ham bo’ladi. Xitoyning Rossiya to’g’ridan to’g’ri investitsiyasi 1, 4 foizni va Rossiyaning Xitoyga esa 0, 8 foizni tashkil qiladi. Hindistondan Rossiyaga 0, 7 foiz, Rossiyadan Hindistonga 0, 5 foiz investitsiyalar kirganini ko’rsatmoqda. BRICS davlatlariga investitsiyalarni asosan rivojlangan davlatlar (AQSh, Yevropa Ittifoqi), hamda geografik yaqinroq joylashgan davlatlar kirgizmoqda. Biroq, BRICS davlatlarining texnologiya, mablag’ va bilimlarni birgalikda hamkorlikda ishlatilsa yanada ko’proq natija berishi mumkin. 2005 -yildan 2010 -yilgacha jahon miqyosida to’g’ridan to’g’ri investitsiyalar hajmining umumiy miqdori 8, 5 trln dollarni tashkil etdi. Shundan, BRICS davlatlariga 14 foiz investitsiyalar kelib tushib, BRICS dan boshqa davlatlarfa 7 foiz investitsiyalar qilingan. Bundan ko’rinib turibdiki, beshta davlat ko’proq investitsiylarni qabul qilishda ko’proq ishtirok etmoqda.
4.UNIDO loyihasi.
UNIDO loyihasi “Rossiya va Braziliya oʻrtasida kichik va oʻrta biznesni rivojlantirish uchun texnologiya va innovatsiyalar boʻyicha hamkorlik” loyihasi 2011-yilgi BRICS sammiti deklaratsiyasini qoʻllab-quvvatlash maqsadida 2012-yilda boshlangan. Sanoat hamkorligida barcha texnologiyalarni amalga oshirish va barqaror rivojlanishning uchta ustuvor innovatsion asosiy vazifasidir.
UNIDO loyihasi • Loyihaning umumiy maqsadi BRIKS mamlakatlari oʻrtasida innovatsiyalar va yangi texnologiyalarning tanlangan sohalarida potentsial sinergiyadan foydalanish uchun biznes hamkorligini oshirishdan iborat. BRIKS mamlakatlari o'rtasida texnologiya transferining barqarorligi
BRIKS qo‘shma tashabbuslari
• BRIKS taraqqiyot banki
• BRIKS strategiyasi
• BRIKS yo‘l xaritasi
• BRIKS valyuta hovuzi
• BRIKS fond birjasi
• BRIKS biznes klubi
• BRIKS kabeli (19 000 km) BRIKS qishloq xo‘jaligi rejasi BRICS ilmiy markazi BRICS universiteti BRICS tahlil markazlari
Loyiha Milliy rivojlanish dasturlariga hissa qo'shadi • BRAZILIYA. 2012-2017 yillarda kichik va o'rta biznesni jadal rivojlantirish dasturi • ROSSIYA. 2013-2020-yillarda fan va texnologiyalarni rivojlantirish dasturi № 467-R “Iqtisodiy rivojlanish va innovatsion iqtisodiyot” Davlat dasturi (“Innovatsiyalarni qoʻllab-quvvatlash” kichik dasturi) • HINDISTON. 12-Besh yillik reja (2012-2017) Vizyon: Hindistonga global sanoat tadqiqotlari va innovatsiyalar markaziga aylanishiga imkon berish • XItoy. Xitoyning tarmoq rivojlantirish davlat dasturlari Xitoyning 12-Besh yillik rejasi (2011-2015) • JANUBIY AFRIKA. Milliy rivojlanish rejasi 2030 sanoat siyosati harakat rejasi (IPAP)
Muammo • Yuqori o'sish sur'atlari bo'yicha bozor imkoniyatlari va BRIKS kichik va o'rta korxonalari (KO'K) o'rtasida texnologik va innovatsion hamkorlik imkoniyatlari to'g'risida ma'lumotlarga bo'lgan ehtiyoj • Texnologiyalar transferi va tegishli investitsiya imkoniyatlari, shu jumladan mahalliy moliyalashtirish mexanizmlari va ma'lumotlarga muhtoj. BRIKS texnologik platformasi • Rivojlanish dasturlari iqtisodiyotning ustuvor sanoat tarmoqlarini ko‘rsatuvchi joriy va uzoq muddatli maqsadlarni ko‘rsatadi • BRIKSga a’zo mamlakatlarning KO‘B sub’ektlariga milliy rivojlanish dasturlarining ustuvor klasterlarida ishtirok etishlari uchun joriy texnologiyalardan foydalanish imkoniyatini ta’minlash • Rivojlanish dasturlarini amalga oshirish quyidagilarga asoslangan faol xalqaro sanoat hamkorlikni talab qiladi. kompleks texnologiyalar, zamonaviy uskunalar, Texnologiya egalarining yuqori intellektual salohiyati va boshqalar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
