Referat toshkent-2022 Mavzu: bric mamlakatlarida inavatsiyon faoliyatning infratuzulmasi Kirish. Reja

2.Iqtisodiyotni modernizatsiyalashuvi sharoitida BRICning tashkil topishi va uning ahamiyati


BRICS ga a’zo tez rivojlanayotgan yirik davlatlar sifatida xarakterlanadi. Ularning mavqei ustunligining sababi jahon iqtisodiyoti uchun zarur bo’lgan resurslar bu davlatlar juda ko’p miqdordaligidir: l l l Braziliya — qishloq xo’jaligi mahsulotlariga boy; Rossiya — qimmatbaho mineral resurslar; Hindiston — arzon intellektual resurslar; Xitoy — yirik ishlab chiqarish bazasi; Janubiy Afrika Respublikasi — tabiiy boyliklar. Ushbu davlatlarning iqtisodiyoti bu resurslarga tayanadi. Boshqa davlatlar bilan savdo reytingida Xitoyni hisobga olmaganda, o’rtacha 26: Rossiya uchun Hindiston import qiluvchi davlatlar qatorida 24 -o’rinda va eksport qiluvchi davlatlarda 26 -o’rinda, Braziliya – mos ravishda 32 - va 18 o’rinlarda, Janubiy Afrika Respublikasi esa – 88 - va 51 o’rinlarda. Yaponiyadan import qilingan tovarlar (2012 -yilda 174, 96 mlrd AQSh dollar) BRICS davlatlarining barchasidan 30 foizga ko’proq, Xitoyning AQShga eksport hajmi BRICS davlatlarinikidan 3 martaga ko’proq (397, 87 mlrd va 141, 19 mlrd). Umuman BRICS davlatlari “Katta yettilik” davlatlari bilan 3 barovarga ko’proq faol savdo qiladi (2012 -yilda tovar aylanmasi 1817, 64 mlrd dollar), BRICS davlatlari bilan qilingan savdodan ko’ra (o’zaro tovar aylanmasi 595, 81 mlrd dollar).
Yer shari maydonining 26 foizi, sayyoramiz aholisining 42 foizi va Jahon Ya. IM ning 14, 6 foizi BRICS davlatlariga to’g’ri keladi. Umum jahon ko’rsatkichlarida Braziliya, Rossiya, Hindiston va Xitoy 40 foiz bug’doy (260 mln tonnadan ortiq), cho’chqa go’shti 50 foiz (50 mln tonnadan ortiq), parranda go’shti 30 foizdan ko’p (30 mln tonnadan ortiq), mol go’shti 30 foiz (20 mln tonnaga yaqin) ni tashkil etadi.
The Atlas of Economic Complexity Mapping Paths to Prosperity” ma’lumotlariga asosan, 2012 yilda BRICS davlatlari o’rtasidagi savdo hajimi, umimiy savdo hajmidan 10% ko’proq bo’lgan, shu jumladan Rossiya – 11, 68% (8, 54% eksport qilingan Rossiya tovarlari BRICS davlatlari sotilgan va 16, 81% import qilingan tovarlar BRICS davlatlaridan sotib olingan), shu jumladan Xitoy bilan savdo-sotiq hajmi 9, 76 % tashkil qilgan, boshqa BRICS davlatlari bilan 1, 92 foiz, Xitoy – 7, 44% (6, 91% eksport hajmi va 8, 21% import hajmi), Hindiston – 14, 43% (eksport hajmi 11, 81 foiz va import hajmi 16, 14 foiz) , shu jumladan Xitoy bilan – 9, 83 foiz, boshqa BRICS davlatlari bilan – 4, 6 foiz, Braziliya – 19, 77 foiz (eksport hajmi 20, 6 foiz va import hajmi 18, 82 foiz), shu jumladan Xitoy bilan 15, 99 foiz boshqa BRICS davlatlari bilan 3, 78 foiz, va Janubiy Afrika Respublikasi 20, 12 foiz (eksport hamji 20, 91 foiz va import hajmi 19, 21 foiz ), shu jumladan Xitoy bilan 12, 58 foiz va boshqa BRICS a’zolari bilan 7, 54 foizni tashkil qilgan.

BRICS rivojlanish banki (ing. BRICS Development Bank), hozirgi paytda BRICS yangi rivojlanish banki (ing. New Development Bank BRICS (NDB BRICS)) — BRICSga a’zo davlarlar(Braziliya, Rossiya, Hindiston, Xitoy va JAR) tomonidan tashkil etilgan va ular bilan boshqariladiganxalqaro moliyaviy tashkilotdir. 2015 -2016 yillarga bankning ish boshlashi rejalashtirilyapti. BRICS rivojlanish bankini tashkil etish deklaratsiyasi 2014 -yil 15 -17 iyulda Fortalez shahrida o’tkazilgan sammitda ishtirokchilar tomonidan imzolangan. Bank BRICS davlatlari a’zolarining hududidagi infrastruktura loyihalariga asosan ish olib boradi. BRICS ribojlanish bankining birinchi bosqichida kapital miqdori 100 milliard dollarni tashkil etadi. Biroq, mamlakatlar orasidagi kelishuvga asosan, BRICS a’zolarining kapitaldagi ulushi 55 foizdan kamayishi mumkin emas. Shtab kvartirasini Shanxay shahrida va birinchi prezidentini Hindiston vakili bo’lishi rejalashtirilmoqda. Bu tashkilot Xalqaro valyuta fondi va shunga o'xshash fondlarga raqobatchi bo’lishi mumkinligi ko’zda tutilmoqda.