Referat tema : Túbir hám qosımta Tapsırdı : D. Keńesbaev Qabılladı : O. Ismayilov Nókis-2021 Joba



Download 145,37 Kb.
bet10/12
Sana06.02.2022
Hajmi145,37 Kb.
#432220
TuriReferat
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
D.Keńesbaev

Sózlerdiń bólek jazılıwı. Eki yamasa onnan da kóp sózlerden quralıp, bir túsinikti yamasa bir zattıń atın bildiretuǵın qospa sózlerdiń sıńarları óz mánilerin joǵaltpaǵan bolsa, onday qospa sózler bólek jazıladı: Aral teńizi, orta Aziya, temir jol, Jer orta teńizi, Qaraqalpaqstan Respublikası, İlimler Akademiyası, Oliy Majlis, t.b.
Eki atlıq yamasa eki kelbetliktiń, kelbetlik penen atlıqtıń qatar keliwinen dúzilip, bir máni ańlatatuǵın qospa kelbetlikler bólek jazıladı: qara saqallı, uzın boylı t.b.
Qospa sanlıqlar, sanlıq penen kelbetliktiń dizbeklesiwinen quralǵan qospa kelbetlikler, sanlıq penen atlıqtan quralǵan qospa sózler, kelbetlik wazıypasındaǵı qatarlıq sanlıqlardıń sıńarları hám bólshek sanlıqlar bólek jazıladı: jigirma bir, otız eki, bir mıń tórt júz, eki qızlı, altı aylıq, bes saatlıq, t.b.
Hár, hesh, bir, hámme, qaysı sıyaqlı sózler atlıq penen dizbeklesip kelgende bólek jazıladı: hár kim, hár adam, hár kisi, hár kúni, hesh nárse, hámme waqıt, t.b.
Tildegi qaysı jaqqa-qayaqqa, qaysı jerde-qayerde, bul jaqqa-buyaqqa, sol jerde-sóyerde, ol jerde-oyerde sıyaqlı ráwish sózlerdiń eki túri de qollanıla beredi, biraq olardıń dáslepkileri bólek, al sońǵıları qosılıp jazıladı.
Qospa feyillerdiń sıńarları bólek jazıladı: tamam boldı, jek kórdi, barıp keldi, t.b.
Qaraqalpaq sóylew tilinde apkel, akel, ápket, apar sıyaqlı qospa feyiller qısqartılıp aytılsa da, jazıwda olar alıp kel, alıp ket, alıp bar bólip jazıladı.
Barlıq tirkewishler hám dánekerler ózinen burın kelgen sózlerden bólek jazıladı: xalıq ushın, Azattan keyin, túske shekem, Aygúl tuwralı, keldi de ketti, gá qonadı, t.b.
Sóz dizbegi sıńarlarınıń aralıǵındaǵı qatar kelgen eki dawıslı sestiń birewi sóylewde aytılmasa da, jazıwda dawıslılar saqlanıp, hárbir sóz bólek jazıladı: torı ala (torala emes), qara at (qarat emes), sarı ala (sarala emes), t.b.
Qospa sózlerde, sóz dizbeklerinde qońsılas kelgen eki sestiń aytılıwda bir-birine tiygizgen tásiri eskerilmey, jazıwda hárbir sózdiń jeke turǵandaǵı qálpi saqlanıp, bólek jazıladı: qara qoy (qaraǵoy emes), ala ket (alaget emes), t.b.
Sóz aqırında kelgen -ba -be (-ma -me, -pa -pe) soraw janapayları hám ǵoy, ǵana, emish sıyaqlı janapaylar ózinen burın kelgen sózlerden bólek jazıladı: barasań ba, keleseń be, jaza ma, ala ǵoy, bara ǵoy, men ǵana, barǵan emish, t.b.
Al soraw janapayları túbir menen qosımta arasında kelgende qosılıp jazıladı: baramısıń, kelemiseń, oqıymısań, jazamısań, t.b.

Download 145,37 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish