Referat mavzulari ro’yxati

Asosiy bog‘liqliklar va hisoblash formulalari 
Tayanch iboralar:
sopol,beton,
 
sement,
 
gips,
 
marmar,
 
plitka, pigment, ohak, qum, gulli 
pol, rangli suvoq.
 
Issiqlik o‘tkazuvchanlik.
Ashyoning haroratlar ayirmasi mavjud 
bo‘lganda bir yuzadan ikkinchi yuzaga issiqlikni o‘tkazish xususiyati 
issiqlik o‘tkazuvchanlik deyiladi. Ashyoning bu xossasi issiqlik 
o‘tkazuvchanlik koeffitsienti orqali xarakterlanadi. (1.1-rasm). Issiqlik 
o‘tkazuvchanlik koeffitsienti (Vt/m 
0
С) quyidagi formula orqali 
ifodalanadi: 
z
)
t
t
(
S
a
Q
2
1






1.13 
bu yerda Q – ashyodan o‘tadigan issiqlik miqdori (Dj); a – issiqlik 
o‘tadigan devorning qalinligi, m; S – issiqlik o‘tkazadigan devorning 
yuzasi, m
2
; t
1
va t
2
– devor yuzasining harorati. 
0
C; z – vaqt, soat. 
Issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti ashyoning qarama-qarshi 
yuzalari orasidagi haroratlar ayirmasi 1 
0
C, devorning qalinligi 1 m, 
yuzasi 1 m
2
bo‘lganda undan 1 soat ichida o‘tadigan issiqlik 
miqdoriga teng bo‘lib, turli ashyo uchun har xil qiymatga ega. 
Masalan, metallar issiqlikni tezroq, issiqlik izolyasiya ashyolari sekinroq o‘tkazadi. (1.2-
jadval). 
Ashyoning issiqlik o‘tkazuvchanligi uning kimyoviy tarkibi, tuzilishiga, g‘ovakligiga, 
g‘ovaklarning shakli va o‘lchamlariga, ashyoning namligiga bog‘liq. Tolali va qavatli 
tuzilishga ega bo‘lgan ashyolar tolalar bo‘ylab va tolalarga ko‘ndalang yo‘nalishda issiqlikni 
har xil o‘tkazadi. Masalan, yog‘ochning tolalar bo‘ylab issiqlik o‘tkazuvchanligi ko‘ndalang 
kesimiga nisbatan 2 marta ko‘proq, kristall tuzilishga ega bo‘lgan ashyolar xuddi shunday 
tarkibli amorf ashyoga nisbatan issiqlikni ko‘proq o‘tkazadi. 
Ashyoning issiqlik o‘tkazuvchanligiga ayniqsa uning g‘ovakligi, g‘ovaklarning 
o‘lchamlari va tuzilishi katta ta’sir ko‘rsatadi. G‘ovak 
ashyolarda issiqlik oqimi qattiq ashyo va uning orasidagi 
g‘ovaklarda joylashgan havo orqali o‘tadi. 
Havoning issiqlik o‘tkazuvchanligi juda kichik 
bo‘lib 0,023 W/m 
0
C ga teng, ashyoning issiqlik 
o‘tkazuvchanligi esa katta. G‘ovakligi mayda va yopiq 
bo‘lgan ashyolar yirik ochiq g‘ovakli ashyolarga nisbattan 
issiqlikni kam o‘tkazadi. Buning sababi shundaki, yirik 
g‘ovaklarda konveksiya yo‘li bilan issiqlik tezroq 
uzatiladi. Ashyoning issiqlik o‘tkazuvchanligi uning 
zichligiga bog‘liq. Bu bog‘lanish quyidagi formula (V.P. 
Nekrasov formulasi) orqali ifodalanishi mumkin: 
16
,
0
22
,
0
0196
,
0
16
,
1
2
0





1.14 
W 
m
v 

W, m
v 
2-rasm. Ashyo issiqlik 
o’tkazuvchanligining uning zichligi 
va namligiga bog’liqligi. 
a 
t
2 
t
1