Referat Mavzu: Kriptografiyaning muhim masalalari va rivoji. Topshirdi: k-n kursant Usmanov A. A

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI MUDOFAA VAZIRLIGI
AXBOROT-KOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI VA ALOQA HARBIY INSTITUTI
“Kriptografiya usullari “ fanidan

Referat

Mavzu: Kriptografiyaning muhim masalalari va rivoji.
Topshirdi:k-n kursant Usmanov A.A
Qabul qildi: k-ta lnt Turapov Sh.N.

Toshkent_2022


REJA:
I. KIRISH.
II. ASOSIY QISM.
III. O‘z DSt 1105:2009 shifrlash algoritmining kriptobardoshligini algyebraik va intyegral kriptotahlil usullari yordamida baholash.
IV. Takomillashtirilgan O‘z DSt 1105:2009 shifrlash algoritmida shifrlash va rasshifrovkalash kyetma-kyetligi.
V. O‘z DSt 1105:2009 standarti va AES algoritmlarining qiyosiy tahlili
VI. XULOSA.
VII. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.

Kirish
Mavzuning dolzarbligi. Ryespublikamizda so'nggi yillarda axborot xavfsizligini ta'minlashga davlatimiz rahbariyati tomonidan katt ahamiyat byerilmoqda. Bunga qabul qilingan bir nyechta qonun va qarori misol bo'lishi mumkin.
Kriptosistyemalarga qo'yiladigan asosiy talablardan biriuning kriptobardoshligi hisoblanadi. Magistrlik dissyertaцiyasida ma'lumotni shifrlash algoritmi (O‘Z DS 1105:2009 standarti) almashtirishlarining kriptobardoshliligini tyekshirish muhim axamiyat kasb etadi.
Ma'lumki, har qanday davlatning axborot ryesurslari uning iqtisodiy va harbiy salohiyatini byelgilovchi omillaridan biri xisoblanadi. Ushbu ryesursdan samarali foydalanish mamlakat xavfsizligini va dyemokratik axborotlashgan jamiyatni muvaffaqiyatli shakllantirilishini ta'minlaydi. Bunday jamiyatda, axborot almashinuv tyezligi yuksaladi, axborotlarni yig'ish, saklash, kayta ishlash va ulardan foydalanish bo'yicha ilg'or axborot-kommunikaцiyalar tyexnologiyalarini qo'llash kyeng ko'lamda amalga oshiriladi. Axborotni tarmoqda almashinish, yig'ish va saqlash tyexnika hamda tyexnologiyalarining jadal rivojlanib borishi, jamiyat faoliyatining kyeng sohasida turli axborot xizmatlarining vujudga kyelishiga olib kyeldi. Axborot-kommunikaцiya tizimlarida ma'lumotlar almashinuvini maqsadli hamda manfaatlar muhofazalangan holda samarali amalga oshirishni tashkil etish bugungi rivojlangan jamiyatda alohida ahamiyatli zaruriyatni kasb etmoqda. Bank va boshqa to'lov tizimlarida, davlat va jamiyat manfaatlari bilan bog'liq muhim ma'lumotlarni almashish hamda tahlil qilishda, tyez va ishonchli ma'lumot almashinuvi talab etiladigan tizimlarda axborot muhofazasi masalalari yechimlarini ta'minlash lozim. Axborot-kommunikaцiya tizimlarida almashinadigan har qanday ma'lumot u yoki bu ma'noda tarmoq foydalanuvchilarining manfaati bilan bog'liq bo'lib, uni yig'ish, saqlash va tarmoqda uzatishda muhofazasini ta'minlash masalalarini ta'minlovchi vositalarini tahlil qilish dolzarb hisoblanadi. Davlat boshqaruvi organlarida ichki va tashqi aloqalarning butun jamiyatni tyegishli axborot-kommunikasiya tyexnologiyalari bilan qo'llab-quvvatlash va ta'minlash ya'ni, elyektron hukumat barpo etish talab qilinadi. Davlat xokimiyati barcha tarmoqlari organlarining, fuqarolarning barcha toifalariga yagona ximoyalangan elyektron pochtani va elyektron xujjat aylanishi tizimini joriy etish mamlakatimizda dolzarb masala hisoblanadi. Bu vazifalarni umumdavlat aloqa va axborotlashtirish sohasining standartlariga asoslangan holda amalga oshiriladi. O’z DSt 1105:2009 standarti ma'lumotlarni simmyetrik blokli shifrlash algoritmi bo'lib, mamlakatimizda himoyalangan elyektron xujjat aylanishiga xizmat qiladi