Referat mavzu: Huquq tizimi va huquqiy tizim Bajardi: Mustafoyeva Zohida Tekshirdi: Xo‘janazarov Azizjon

-birinchidan, ijtimoiy munosabatlarning mazmunidan kelib chiqib obyektiv ravishda shakllanadi;

-ikkinchidan, u yaxlit tizim sifatida huquqning ichki tuzilishini ,ya’ni bu tizim qanday ichki ,,qurulma’’daniboratligini ko’rsatadi;

-uchinchidan, huquq tizimi uni tashkil etuvchi yuridik normalarning muayyan guruhlariga birlashishini ifodalaydi;

-to’rtinchidan,huquq tizimini tashkil etuvchi huquqiy normalar va ular birlashgan guruhlarning o’zaro farqlanishini ko’rsatadi ;

-beshinchidan , ijtimoiy munosabatlarning xususiyatlari va o’ziga xosligi yuridik normalarning ham ma’lum darajada ixtisoslashuviga sabab bo’ladi .

Huquqning tizimliligi bir necha darajalarini o’z ichiga oladi .Ulardan birinchisi o’z ichki tuzilishi va aloqalariga ega bo’lgan huquq normasidir. Ushbu aloqadorlik tufayli u aniq huquqiy munosabatlarni tartibga soladi .Shu bilan bir qatorda ,aynan bu munosabat bir necha normalar bilan tartibga solinadi va bu ularni huquq tizimliligini ikinchi pog’onasi hisoblangan huquq institutiga birlashtirishga asos bo’ladi . Bu birlashuv huquq normasining tashqi aloqalari natijasi sifatida amalga oshadi . Uchinchi, huquq tizimliligining ancha yuqori darajasi bo’lib, huquqning tarmoqlarga bo’linishi hisoblanadi.

Huquq normasi- huquq tizimining birlamchi elementi bo’lib, u davlat tomonidan o’rnatiladigan, hokimiyat xususiyatiga ega bo’lgan xulq- atvor va xatti – harakat qoidasidir. Huquq normasi huquq tuzilmasi ichida boshlang’ich o’rinda bo’lib, butun huquq tizimida bo’ladigan o’zgarishlarni o’zidan o’tkazadi . Shu bois, uning huquq tizimining boshqa tuzilmalariga ta’siri ancha salmoqli.

Huquq instituti- huquqiy normalarning alohida guruhi bo’lib, u ijtimoiy munosabatlarning muayyan turini tartibga soladi. Huquq institutlarini turlicha guruhlashtirish mumkin . Avvalo, biz ularni huquq tarmoqlari bo’yicha ajratamiz: ma’muriy huquq institutlari, fuqarolik huquqi institutlari va shu kabilar. Hayotda shunday bo’ladiki, muayyan bir ijtimoiy munosabat bir huquq tarmog’iga oid institut bilan tartibga solinib qolmay, bir necha tarmoqqa tegishli institutlar bilan tartibga solinishi mumkin. Shu munosabat bilan ular tarmoq institutlari va tarmoqlararo institutlar hamda oddiy va murakkab, regulyativ, qo’riqlovchi va ta’sis etuvchi institutlarga ajraladi.