Referat mavzu: Grafika va Orfogafiya Tayyorladi: Islomova Sh

Tarixiy-an'anaviy tamoyil 

So'zlarning hozirgi talaffuz normasiga mos kelmaydigan, qadimdan 

o'zlashib qolgan shaklda yozilishi tarixiy-an'anaviy 

tamoyil deyiladi. 

Boshqacha aytganda

, so'zlar hozirgi holatiga ko'ra 

emas, balki an'ana tusiga kirib qolgan qoidaga ko'ra yoziladi: Chor 

Rossiyasi, pudratchi, fahm, rahm kabi. 

Hozirgi orfografiyada tarixiy-an'anaviy tamoyil asosida yoziluvchi 

ba'zi shakllar quyidagilar: 

1. Buyruq-istak mayli (-gin) mumtoz adabiyotimizda qo'llanib 

kelgan an'ana (she'riyat talabi)ga ko'ra -gil, -g'il tarzida 

ishlatiladi: borgil // borg'il. 

 

 

Meni kutgil va men qaytarmen (K.Simonov) 

 

Bas, yetar, cholg'uvchi, bas qil sozingni, 

 

Bas, yetar ko'ksimga urmagil xanjar (A.Oripov).

 

2. Maqsad ma'nosini anglatuvchi -gani shaklining -gali, -g'ali, -kali, 

-qali shakllari: 

 

 

Ko'rgali keldingmu yor, 

 

Kuydirgali keldingmu yor 

(qo'shiq).

 

3. Hozirgi-kelasi zamon sifatdosh shaklini yasovchi -ur shakli: 

 

 

Yulduzlar o'tiga bardosh berurman 

---

 

Fazolar taftiga qilurman toqat (A.Oripov)

 

4.-mu shakli: 

 

 

Sevgini tortib bo'lurmu 

 

Toshu tarozi bilan (E.Vohidov) 

 

Qora qoshing oy yuzingda hilol emasmu (P.Mo'min)

 

5. Navoiy, Fidoiy, Atoiy kabi so'zlar arab tilining qoidasini 

o'zlashtirish asosida orfografiyamizga kirib kelgan.