Referat mavzu: davlat funksiyalari bajardi: Bobojonov M

Uning ichki funksiyalari 

1. Iqtisodiy funksiya Yoki iqtisodiyotda davlatning bosh islohotchi ekanligi. 

Mazkur  funksiya  mazmunida  sovet  davrida  juda  ham  kengayib  ketgan  davlat 

mulkini uning  tasarrufidan  chiqarish  va  xususiylashtirish, natijada  mulkchilikning 

turli  shakllariga  yo`l  ochish,  iqtisodiy  rivojlanishga  ma`muriy-buyruqbozlik 

asosida  emas,  balki  huquqiy  jihatdan  tartibga  solib  turish  usullari  orqali  ta`sir 

qilish, davlat sektori (qaramog`i)dagi iqtisodiyotni boshqarish va 

umumiy  rivojlanish  istiqbollarini  belgilash,  xalq  xo`jaligada  tuzilmaviy 

o`zgartishlarni amalga oshirish, iqtisodiyotni boshqarishda chet el investitsiyalarini 

jalb  yetish,  soliqdar  siyosati  va  tizimini  belgilash, baholarning  barqarorligi  uchun 

kurash kabi masalalar va yo`nalishlar mavjud. 

Oliy  Majlisning  oltinchi  sessiyasida  I.Karimov  mustaqilik  va  bozor 

munosabatlariga o`tish sharoitida davlatning rivojlanishi va roliga katta baho berdi: 

«Davlat  islohotlarning  tashabbuskori  bo`lib  maydonga  chiqdi,  ustuvor 

yo`nalishlarni tanlashda faol ishtirok etdi, islohotlarni ro`yobga chiqarishni, qabul 

qilingan qarorlar ijrosi ustidan nazorat olib borishni ta`minladi. Aynan davlat yangi 

huquqiy  baza  va  yangi  ijtimoiy  munosabatlar  shakllanishida,  erkin  demokratik 

me`yorlarga  o`tishda,  ko`p  ukladli  iqtisodiyot  va  bozor  infrastrukturasining  qaror 

topishida,  yangi  bank,  moliya,  soliq  tizimi  shakllanib,  yangi  mazmun  bilan 

boyishida  tashabbuskor  bo`ldi...  Davlatning  o`tish  bosqichidagi,  milliy 

davlatchilikni  qaror  toptirish  davridaga  bunday  roli,  bugun  ko`rinib  turginidek, 

o`zini to`la oqladi

4[4][4]

». 

Iqtisodiy islohotlarning ijtimoiy yo`naltirilgan bo`lishi davlatimiz siyosati va 

faoliyatida markaziy o`rin tutadi. 

2.  Ijtimoiy  funksiya.  Uning  tizimida  aholining  ish  bilan  bandligini 

ta`minlash,  vaqtincha  ishsizlarga  davlat  yordami,  yoshlarni  kasbga  o`rgatish, 

ijtimoiy  sohani  -  aholiga  savdo,  kommunal,  tibbiy,  maishiy  va  boshqa  xizmatlar 

                                                 

4[4][4]

 «Халқ сўзи», 1996 йил 30 август. 

  

---

ko`rsatishni  tashkil  yetish  va  shu  tarmoqdarni  rivojlantirish;  aholini  ijtimoiy 

muhofaza  yetish,  ya`ni  ish  haqi,  pensiya,  stipendiya,  nafaqa  va  omonatdagi 

mablag`larni  indeksatsiyalash,  xalqning  mehnat  orqali  o`z  ijtimoiy  ahvolini 

yaxshilab borishi uchun sharoit yaratish, sog`lom avlod uchun kurash va boshqalar 

orqali davlatimiz o`zining ijtimoiy (sotsial) vazifasini, tabiatini namoyon etmoqda. 

3.  Ta`lim,  fan,  texnika,  madaniyat  va  aholini  g`oyaviy  (mafkuraviy) 

tarbiyalash sohasidagi davlat funksiyasi, buni odatda, madaniy-tarbiyaviy funksiya 

deyiladi.  YAngi  davrda  uning  tarkibida  milliy  tarixiy  va  madaniy  qadriyatlarni 

tiklash  hamda  rivojlantirish,  umuman  xalq  hayotida  ma`rifat  va  ma`naviyatni  avj 

oldirish, umumiy savodxonlikni yuksaltirish, mutaxassislarning kasbiy  malakasini 

oshirish,  umuminsoniyat  madaniy-ma`naviy  boyliklardan  bahramand  bo`lishini 

ta`minlash,  yangi  milliy  mafkuraga  erishish  singari  ustuvor  vazifalarni  hal  yetish 

ko`zda tutiladi. 

4.  Huquq  -  tartibotni  qo`riqlash,  fuqarolarning  huquq  va  erkinliklarini 

ogishmay,  mulkchilikning  hamma  shakllarida  himoya  qilish,  huquqbuzarlikka  va 

jinoyatchilikka  qarshi  kurash.  Bu  funksiya  o`z  mohiyati  va  mazmuni  bilan  adolat 

o`rnatishga, insonparvarlikka, qonunchilikni  mustahkamlashga,  huquqiy  davlat va 

madaniyatning shakllanishiga xizmat qiladi. 

5. Tabiat boyliklari va atrof muhitni muhofaza qilish. Bunda, bir tomondan, 

tabiiy boyliklarni qo`riqlash, tejab-tergab sarflash zarur bo`lsa, ikkinchi tomondan, 

kimyo  va  texnikaning  salbiy  ta`siri  bilan  suv,  havo,  tuproq  va  atmosferaning 

ifloslanishiga  qarshi  kurash  ehtiyoji  mavjud.  Davlat  bunday  funksiyani  bajarish 

bilan iqtisodiy va ijtimoiy taraqqiyotga xizmat qilgan bo`ladi. Bizning mintakdda, 

ayniqsa,  Orol  dengizi  bilan  bog`liq  masalalar  bu  funksiyaning  dolzarbligini 

isbotlab turibdi.