Referat jumíSÍ Tema: Tayarlaǵan A. Ótenov Qabıllaǵan Z. Turlıbaev

EKSKAVATORLAR KLASSIFIKACIYASI HÁM OLARDIŃ TEXNOLOGIYALIQ XARAKTERISTIKASI

Karyerlarda qazıp júklew jumısları, tiykarınan, ekskavatorlar járdeminde ámelge asıriladı. Kán massasın kavjoydan qazip alıw, onı tógiw jayına tasıw, shómishti bosatiw hám kán massasın taǵı qazip alıw ushın dáslepki jaǵdayǵa qaytıw jumısların bir shómishli ekskavatorlar birin-ketin atqaradı. Bul processlerdiń jıyındısı ekskavator ciklin quraydı. Kóp shómishli ekskavator bul processlerdi bir waqıtta parellel atqaradı. Usınıń sebepinen bir shómishli ekskavatorlar ciklli isleytuǵın mashinalar, kóp shómishli ekskavatorlar bolsa úzliksiz isleytuǵın mashinalar esaplanadı.

Shómishtiń strela menen baylanıs konstrukciyası belgisine kóre shómishi strelaǵa qatań baylanısqan ekskavatorlar (tuwrı hám teris shómishli elektrik hám gidravlik ekskavator) hám shómishi strelaga (kanat) simarqon arqalı baylanısqan bir shómishli ekskavatorlar (draglayn, greyfer) túrlerine bólinedi.

Shınjırlı hám rotorlı ekskavatorlar kóp shómishli ekskavatorlardıń keń qollanılatuǵın túrleri esaplanadı. Shınjırlı kóp shómishli ekskavatorlarning jumısshı organı shómishler ornatılǵan úzliksiz shınjır bolıp, ol joneltiriwshi ramka boylap háreketlenedi. Ramkanıń joqarı bólegi ekskavator korpusına topsa arqalı bekkemlengen bolıp, tómengi bólegi bolsa simarqon menen shkivlar arqalı korpus daǵı barabanǵa baylanısadı.

Kavjoydan kán massasın qazip alıwda shómish tisleri dızbekke romka salmaǵı tásirinde batıp kiredi hám háreketleniwi dawamında kán jınısların qazip, shómishlerin toldıradı. Shınjırlı ekskavatorlar shómishleriniń ulıwma kólemi 250 den 4500 litrǵa deyin, ónimdarlıǵın 800 den 10000 m3 /saatqa deyin boladı. Bul ekskavatorlar kavjoy boylap temiryo'l, o'rmalash shınjırı (gusinica) hám adımlaw mexanizmleri járdeminde háreketlenedi. ERG-1250, ER-1600 hám basqa markalı rotorli ekskavatorlardıń jumısshı organı diametri 2, 5 ten 18 m ge shekem shómishler ornatılǵan rotor dóngelegi bolıp, ol ekskavator strelasi ushına ornatıladı (19 -g, e súwret). Rotorga ornatılǵan shómishler sanı 6 dan 12 ge shekem bolıp, olardıń kólemi 300-800 den 4000 - 8000 litrǵa shekem bolıwı múmkin. Rotorli ekskavatorlar, tiykarınan, ózi turǵan jıyekten joqarıda jaylasqan kán jınısların qazip alıwǵa mólsherlengen bolıp, kishi, ortasha úlken hám oǵada úlken ónimlilikke iye boladı. Mısalı, kishi ónimlilikke iye rotorli ekskavatordıń ónimliligi saatına 630 m3 ke shekem bolsa, úlken ónimlilikke iye ekskavatorlar ónimliligi saatına 2500 - 5000 m3 ni, oǵada ónimli ekskavatorlarning ónimliligi odan da kóp muǵdardı quraydı.