Referat jumısı. Tema: Standart bolmaǵan modullardı jaratıw hám olardı programmada qóllaw

Download 233,5 Kb.

Sana	13.01.2022
Hajmi	233,5 Kb.
	#355909
Turi	Referat

Bog'liq
ТСТ 10 (2)

Pán muǵallimi S. Gabbarov Tayarladı: Xojabaev A. Reje: Standart bolmag’an modullar.

Nawayı mámleketlik kánshilik institutı Nókis filialı
1-T j a kursı student Texnikalıq sistemalarda informaciyalıq texnologiyaları páninen
referat jumısı.
Tema: Standart bolmaǵan modullardı jaratıw hám olardı programmada qóllaw.

Pán muǵallimi S. Gabbarov
Tayarladı: Xojabaev A.

Reje:

Standart bolmag’an modullar.
Standart bolmag’an modullardi programmada qollaw.

Paydalanilg'an a'debiyatlar:

R.X. Alimov, B.Yu. Xodiyev, Q.A. Alimov va boshqalar Milliy iqtisodda axborot tizimlari va texnologiyalari. Oliy o'quv yurtlari talabalari uchun o'quv qo'llanma.

M.Aripov, B.Begalov va boshqalar.Axborot texnologiyalari.

Standart kitapxanalardan paydalanıwdan tısqarı, C tili paydalanıwshı -programmist óz kitapxanaların jaratılıwma múmkinshilik beredi. Bul programmalastırıw procesin ápiwayılastırıw hám programmalardıń sapasın jaqsılaw imkaniyatın beredi. Hár bir kitapxana h keńeytpesi menen bólek header faylı retinde jaratılǵan. Bul fayl daǵaza turaqlı etdi, ózgeriwshiler, maǵlıwmatlar túrleri, wazıypaları tariypi (xarakteristika ) wazıypaları birdey at menen bir faylǵa jaylastırılǵan, lekin bir keńeytpesi menen. cpp. Jaratılǵan kitapxananı (header file) jalǵaw ushın #include

direktivasidan paydalanıń. Joybarǵa header faylın qosıw ushın Project menyusın saylań hám ashılǵan tómengi Menyuda jańa elementti Qosıw -ni saylań.

Ashılǵan aynada, Header File shablonın tańlawıńız kerek (. h) hám kod redaktorı header faylınıń kodın teriń.

Sonnan keyin, keńeytpeli fayl jaratıw ushın birdey ámellerdi orınlawıńız kerek. cpp hám joybarǵa qosıw (ayrıqshalıqlar xarakteristikaların óz ishine aladı ). Usınıń menen birge, ashılatuǵın aynada C++faylini (. cpp).Moduldıń ayırım bólimlerinde reklamalar hár qanday izbe-izlilikde jaylasqan bolıwı múmkin hám atlardı isletiw qaǵıydalarına muwapıq ózgertiliwi múmkin: jańa at (turaqlı, tur, ózgeriwshi, procedura, funktsiya ) daǵaza etilgende, tek ilgeri daǵaza etilgen atlar yamasa atlar jalǵanǵan modullardan paydalanıw múmkin. Dúziwshi baylanıslı modullar haqqında úyrenedi, tiykarǵı programmada yamasa modullarda paydalanıw usınısların analiz etedi. Paydalanıw gápi #include gilt sózinen hám keyingi bas bet faylınıń atınan ibarat. Jańa modul jaratıwda paydalanıwshı kerek bolsa, paydalanıw usınısların qosıwı kerek. Mısal ushın, esaplaw máselelerin sheshiw ushın jaratılǵan modul standart math modulı menen paydalanıw usınısın óz ishine alıwı kerek. h:

#include

Tiykarǵı programma (yamasa basqa modul ) den paydalanıw usınısındaǵı modul atınıńń bar ekenligi ol jaǵdayda daǵaza etilgen turaqlı, túrleri, ózgeriwshiler hám rutinlar (yamasa basqa modul ) paydalanıw ushın bar ekenligin ańlatadı.

Mısal 1. Formula menen matritsalarni qayta islewdi ámelge asırıwshı konsol programmasın jaratıw. Qosımsha modul1 hám modul2 modullarınan bir joybarda tayarlanǵan hám tiykarǵı programma menen bir papkada saqlanǵan bolıwı kerek. Modul1 modulı matritsaning kirisiw readmatr hám matritsaning shıǵıwı writematr dıń eki funktsiyasın járiyalaw ushın mólsherlengen. Modul2 modulında matritsalarni qosıw ushın addmatr funktsiyası hám matritsalarni kóbeytiwdiń mulmatr funktsiyası bolıwı kerek. Modul ushın talaplar modul1. Matritsalarni saqlaw ushın eki ólshewli dinamikalıq qatarlardan paydalanıń. Funktsiya birinshi parametr readmatr Matrix wákili kerek (int * * * x - ózgeriwshen pointer adresi, Matrix qatarları ushın markerdi qatar adresin saqlaw ), ólshemleri ekinshi hám úshinshi parametrler menen belgilengen bolıwı kerek, hám baslanǵısh ma`nisi menen pútkil túri tórtinshi parametr 0 wazıypa rejimin belgilew kerek. Readmatr funktsiyası klaviaturadan matritsani kirgiziwdi támiyinlewi kerek, eger onı shaqırıwda tórtinshi parametr biykar etilgen bolsa. Bul parametr modul1 modulınan paydalanatuǵın programmalardı disk raskadrovka qılıw ushın mólsherlengen. wazıypa tórtinshi parametr readmatr qońıraw belgilengen bolsa, teń emes penen0, funktsiya aralıǵinda tosınarlı sanlar matritsasi islep shıǵarıw kerek 0 bul parametr tolıq ma`nisi inklyuziv ushın, hám parametr noldan kem bolsa, keyin bir neshe programmalar túrli maǵlıwmatlar payda bolıwı kerek, keri jaǵdayda - birdey maǵlıwmatlar. Jaratılǵan matritsalar qatarlar boylap matritsa formasında shıǵarılıwı kerek. Writematr funktsiyası ush parametrge ıyelewi kerek, olardıń dáslepki ekewi matritsaning ólshemlerin (qatarlar hám ústinler sanın ) belgileydi hám úshinshi parametr matritsani ańlatadı hám matritsaning qatarları boyınsha shıǵıwı, nomerlerdi keminde eki bos jay menen ajratadı.

Modul2 ushın talaplar. Matritsalarni saqlaw ushın eki ólshewli dinamikalıq qatarlardan paydalanıń. Addmatr hám mulmatr funktsiyalarında birinshi eki parametr tek kirisiw maǵlıwmatları (tek derek maǵlıwmatların ańlatiwshı matritsalar), úshinshisi bolsa tek shıǵıw maǵlıwmatları (nátiyjede matritsa) bolıwı kerek. Tórtinshi hám besinshi parametrler birinshi matritsaning qatarları hám ústinleri sanın belgileydi, mulmatr funktsiyasınıń altınshı parametri ekinshi matritsaning ústinleri sanın anıqlaydı. Tiykarǵı programmaǵa qoyılatuǵın talaplar. Ruxsat etilgen DEBUG direktivasi #define DEBUG 1, birlikke teń, derek maǵlıwmatların ańlatiwshı matritsalar ushın tosınarlı sanlardı jaratıw, keri jaǵdayda - klaviaturadan matritsalarni kirgiziw (#if DEBUG==1).

Birinshi mısal

Modul1 faylınıń teksti. h (matritsaning kirisiw hám shıǵıw funktsiyaların járiyalaw ):

void readmatr (int ***x, int m, int n, int r=0);

void writematr (const int m, const int n, int **x);

Modul2 fayl teksti. h (matritsalarni qosıw hám kóbeytiw funktsiyaların járiyalaw ):

void addmatr (int **x, int **y, int ***z, int m, int n);

void mulmatr (int **x, int **y, int ***z, int m, int n, int l);

Modul1 faylınıń teksti. cpp (matritsaning kirisiw hám shıǵıw funktsiyaları xarakteristikası).

#include "stdafx.h"

#include "stdio.h"

#include "conio.h"

#include "stdlib.h"

#include "math.h"

#include "time.h"

void readmatr(int ***x,int m,int n,int r)

{/*Dinamikalıq qatar ishine m * n matritsasi kirgiziw r = 0 de-klaviaturadan kirisiw, keri jaǵdayda -tosınarlı sensordan nomerler hám r > 0-halda srand, иначе - с srand*/

int i,j;

// X qatar ólshemlerin ornatıw

// AOK etilgen matritsaning ólshemine teń

*x=new int *[m]; // С

for (int i=0;i

(*x)[i]=new int [n];

if (r==0)

{//Klaviaturadan matritsa kirgiziw printf (" \vvedite elementi\n");

for (i=0; i

for (j=0; j

scanf("%d",&(*x)[i][j]);

else

// Tosınarlı tamsayılar matritsasini jaratıw,

// intervaldan 0..r eger (r<0) //R<0 de jaratılǵan bolsa

// matritsa ushın jańa tosınarlı sanlar kompleksi

srand(time(NULL));

for (i=0; i

for (j=0; j

(*x)[i][j]=abs(r)*(float)rand()/RAND_MAX;

/*Matritsaning qatarları boyınsha shıǵıwı*/void write matr (const int m, const int n, int**x)

{ for (int i=0;i

for (int j=0; j

printf("%4d ",x[i][j]);

printf("\n");

Modul2 fayl teksti. cpp (matritsalarni qosıw hám kóbeytiw funktsiyalarınıń xarakteristikası ):

#include "stdafx.h"

#include "stdio.h"

#include "conio.h"

#include "stdlib.h"

#include "math.h"

void addmatr(int **x,int **y,int ***z,int m,int n)

{//Matritsalarni qosıw funktsiyası Z=X + Y int i, j;

// Z qatar ólshemlerin Z matritsasining ólshemine teń túrde ornatıń

*z=new int *[m];

for (int i=0;i

(*z)[i]=new int [n];

for (i=0; i

for (j=0; j

(*z)[i][j]=x[i][j]+y[i][j];

void mulmatr(int **x,int **y,int ***z,int m,int n,int l)

{//Matritsalarni kóbeytiw funktsiyası Z=X * y} int i, j, k;

// Z qatar ólshemlerin Z matritsasining ólshemine teń túrde ornatıń

*z=new int *[m];

for (int i=0;i

(*z)[i]=new int [l];

for (i=0; i

for (j=0; j

{(*z)[i][j]=0;

for (k=0; k

(*z)[i][j]+=x[i][k]*y[k][j];

#include "stdafx.h"

#include "modul1.h"

#include "modul2.h"

#include

#define DEBUG 1

int _tmain(int argc, _TCHAR* argv[])

{ int **a,**b,**c,**d,**f,**e,**g;

// Eger DEBUG turaqlı kórsetpe dep daǵaza etilgen bolsa #define DEBUG 1, teń 1, keyin

// tómendegi operatorlar atqarılatuǵın programmaǵa kiritiledi,

// tosınarlı sanlar matritsalarini jaratıw hám olardı shıǵarıw

#if DEBUG==1

printf("Matriza A 2x3 zelix sluchainix chisel \n");

readmatr(&a,2,3,8);

writematr(2,3,a);

printf("\n Matriza B 2x3 zelix sluchainix chisel \n");

readmatr(&b,2,3,-6);

writematr(2,3,b);

printf("\n Matriza C 3x4 zelix sluchainix chisel \n");

readmatr(&c,3,4,-9);

writematr(3,4,c);

printf("\n Matriza D 2x4 zelix sluchainix chisel \n");

readmatr(&d,2,4,9);

writematr(2,4,d);

#else

// keri jaǵdayda, yaǵnıy turaqlı disk raskadrovka daǵaza etilgen bolsa, 1 ge teń emes

// tómendegi operatorlar atqarılatuǵın programmaǵa kiritiledi,

// klaviaturadan matritsalarni kirgiziw imkaniyatın beredi.

printf("\n Wwedite matrizu A 2x3 zelix chisel\n");

readmatr(&a,2,3);

writematr(2,3,a);

printf("\n Wwedite matrizu B 2x3 zelix chisel\n");

readmatr(&b,2,3);

writematr(2,3,b);

printf("\n Wwedite matrizu C 3x4 zelix chisel \n");

readmatr(&c,3,4);

writematr(3,4,c);

printf("\n Wwedite matrizu D 2x4 zelix chisel \n");

readmatr(&d,2,4);

writematr(2,4,d);

#endif

getch();

// Matritsalarni esaplaw hám shıǵarıw addmatr (a, b, &f, 2, 3);

printf("\n Matriza F=(A+B) \n");

writematr(2,3,f);

mulmatr(f,c,&g,2,3,4);

printf("\n Matriza G=(A+B)xC \n");

writematr(2,4,g);

addmatr(g,d,&e,2,4);

printf("\n Matriza E=(A+B)xC+D\n");

writematr(2,4,e);

getch();

return 0;

Eger direktivasi menen programmasın jumısqa túsiriw qashan, DEBUG turaqlı ma`nisin belgilew, teń birligi, programma ayna tezlik penen tosınarlı sanlar matritsasi qurıw hám qádemler menen ańlatpa esaplaw túsindiriw tekstler nátiyjeleri menen kórsetiledi, forma kórsetilgen. 7. 1.

Kirisiw funktsiyasına unamsız sońǵı parametr menen shaqırıq etkende srand funktsiyasına (waqıt (NULL)) shaqırıq etiledi; barlıq matritsalar qayta jumısqa túsirilgende jańa boladı (tosınarlı sannıń hár bir jańa baslanǵısh ma`nisi isletiledi). Aqırǵı parametrdiń unamlı ma`nisi menen qayta jumısqa túsirilgende barlıq matritsalar ózgermeydi (tosınarlı sannıń birdey baslanǵısh ma`nisi isletiledi).Programma buzılıwlardı ońlaw keyin, direktivasi menen sızıq #define DEBUG 1, qaysı turaqlı ma`nisin belgilengen, teń 1, bir ózgeris penenqılıw kerek, hár qanday ma`nisi turaqlı belgilew, den basqa 1.Mısal 1 shártlerine muwapıq, matritsalarni qosıw hám kóbeytiwde dáslepki maǵlıwmatlar hám nátiyjelerdi saqlaw ushın túrli dızbekler isletiledi. Qosımsha dızbekler sanın kemeytiw ushın (programmada f hám g dızbekleri ámeldegi) siz alınǵan nátiyjelerdi derek dızbeklerinen birinde saqlawıńız múmkin. Addmatr hám mulmatr funktsiyaların keńeytiw ushın modul2 ornın basatuǵın jańa moduldı jaratılıwmasıńız yamasa jańa modulda rutinlarni isletiwińiz múmkin. Ekinshi varianttı kórip shıǵıń, sebebi ol túrli modullarda daǵaza etilgen birdey global atlardı qanday isletiwdi de qızıqtiradi. Mısal 2. A B B C C+C+D A. A formulası menen matritsalarni qayta islewdi ámelge asırıwshı konsol programmasın jaratıw. Modul3, modul2 modulı sıyaqlı, modul2 modulınıń birdey funktsiyaları menen birdey maqsetke iye bolǵan addmatr hám mulmatr funktsiyalarına ıyelewi kerek, biraq ılajı bolsa, olardı isletiw hám olardı bir waqtıniń ózinde hár qıylı haqıyqıy parametrler.

namespace mod2

{void addmatr(int **x,int **y,int ***z,int m,int n);

void mulmatr(int **x,int **y,int ***z,int m,int n,int l);

Úshinshi modulda daǵaza etilgen matritsalarni qosıw hám kóbeytiwdiń birdey funktsiyaları nátiyjeni túp matritsalardan birinde saqlawǵa múmkinshilik beredi.Modul fayl teksti 3. h (matritsalarni qosıw hám kóbeytiw funktsiyaların járiyalaw ):

namespace mod3

{void addmatr(int **x,int **y,int ***z,int m,int n);

void mulmatr(int **x,int **y,int ***z,int m,int n,int l);

Modul2 fayl teksti. cpp (matritsalarni qosıw hám kóbeytiw funktsiyalarınıń xarakteristikası ):

#include "stdafx.h"

#include "stdio.h"

#include "conio.h"

#include "stdlib.h"

#include "math.h"

namespace mod2 {

void addmatr(int **x,int **y,int ***z,int m,int n)

{//Функция сложения матриц Z=X+Y}

int i,j;

//Установить размеры массива z равными размерам маирицы Z

*z=new int *[m];

for (int i=0;i

(*z)[i]=new int [n];

for (i=0; i

for (j=0; j

(*z)[i][j]=x[i][j]+y[i][j];

void mulmatr(int **x,int **y,int ***z,int m,int n,int l)

int i,j,k;

*z=new int *[m];

for (int i=0;i

(*z)[i]=new int [l];

for (i=0; i

for (j=0; j

{(*z)[i][j]=0;

for (k=0; k

(*z)[i][j]+=x[i][k]*y[k][j];

#include "stdafx.h"

#include "stdio.h"

#include "conio.h"

#include "stdlib.h"

#include "math.h"

#include "modul2.h"

namespace mod3 {

using namespace mod2;

void addmatr(int **x,int **y,int ***z,int m,int n)

{//Функция сложения матриц Z=X+Y} int i,j;

// Eger onıń adresi adreske uyqas penenkelmese, yadtı z qatarı menen saylań

// baslanǵısh qatarlardıń hesh biri if (x! = (*z) &&y! = (*z))

*z=new int *[m];

for (int i=0;i

(*z)[i]=new int [n];

for (i=0; i

for (j=0; j

(*z)[i][j]=x[i][j]+y[i][j];

void mulmatr(int **x,int **y,int ***z,int m,int n,int l)

{//Matritsalarni kóbeytiw tártibi Z = X*y} int **w;

// Nátiyjede qatar adresi biri adresi menen bir waqıtqa tuwrı keledi, eger

// derek array, keyin aralıq qatar isletiledi, yad ushın //qaysi keyin azat

if (x==*z||y==*z)

{ mod2::mulmatr(x,y,&w,m,n,l);

for (int i=0;i

for (int j=0; j

(*z)[i][j]=w[i][j];

delete []w;

else mod2::mulmatr(x,y,z,m,n,l);

#include "stdafx.h"

#include "modul1.h"

#include "modul2.h"

#include "modul3.h"

#include

#define DEBUG 1

using namespace mod2;

using namespace mod3; int _tmain(int argc, _TCHAR* argv[])

{ int **a,**b,**c,**d;

a=NULL;

b=NULL;

c=NULL;d=NULL;

// Eger DEBUG turaqlı kórsetpe dep daǵaza etilgen bolsa #define DEBUG 1, teń 1, keyin

// tómendegi operatorlar atqarılatuǵın programmaǵa kiritiledi,

// tosınarlı sanlar matritsalarini jaratıw hám olardı shıǵarıw

#if DEBUG==1

printf("Matriza A 2x3 zelix sluchainix chisel \n");

readmatr(&a,2,3,18);

writematr(2,3,a);

printf("\n Matriza B 3x3 zelix sluchainix chisel \n");

readmatr(&b,3,3,6);

writematr(3,3,b);

printf("\n Matriza C 3x2 zelix sluchainix chisel \n");

readmatr(&c,3,2,9);

writematr(3,2,c);

printf("\n Matriza D 3x2 zelix sluchainix chisel \n");

readmatr(&d,3,2,9);

writematr(3,2,d);

// keri jaǵdayda, yaǵnıy turaqlı disk raskadrovka daǵaza etilgen bolsa, 1 ge teń emes

// tómendegi operatorlar atqarılatuǵın programmaǵa kiritiledi,

// klaviaturadan matritsalarni kirgiziw imkaniyatın beredi. printf (" \n pútkil sanlardıń \ n matritsasini a 2 x3 kiriting");

readmatr(&a,2,3);

writematr(2,3,a);

printf("\n Wwedite matrizu B 3x3 zelix chisel\n");

readmatr(&b,3,3);

writematr(3,3,b);

printf("\n Wwedite matrizu C 3x2 zelix chisel \n");

readmatr(&c,3,2);

writematr(3,2,c);

printf("\n Wwedite matrizu D 3x2 zelix chisel \n");

readmatr(&d,3,2);

writematr(3,2,d);

#endif

getch();

//Вычисление и вывод матриц

mod3::mulmatr(a,b,&b,2,3,3);

printf("\n Matriza F=(AxB) \n");

writematr(2,3,b);

mod3::mulmatr(b,c,&b,2,3,2);

printf("\n Matriza G=AxBxC \n");

writematr(2,2,b);

mod3::addmatr(b,c,&b,2,2);

printf("\n Matriza E=(AxBxC)+C\n");

writematr(2,2,b);

mod2::mulmatr(a,d,&c,2,3,2);

printf("\n Matriza G=AxD \n");

writematr(2,2,c);

mod2::addmatr(b,c,&a,2,2);

printf("\n Matriza E=(AxBxC)+C+AxD\n");

writematr(2,2,a);

getch();

return 0;

Parametr retinde birdey array atınıń shaqırǵanda paydalanıw múmkinshiligin támiyinlew ushın úshinshi modulda daǵaza etilgen funktsiyalar qollanıladı. Bul modul wazıypaları shıǵadı, eger, shıǵıw haqıyqıy qatar adresi keminde bir haqıyqıy qatar kirgiziw adresi menen bir waqıtqa tuwrı keledi, keyin jańa bir shıǵıw parametr retinde kórsetilgen modul modulı mulmatr funktsiyası dep ataladı, modul3 qatar modulı daǵaza, qaysı, qadaǵalaw qaytıp keyin, maǵlıwmatlar mulmatr modul modul3 wazıypasın shıǵıw haqıyqıy parametr kóshiriledi. Mulmatr modul modul3 funktsiyası haqıyqıy qatar shıǵıw adresi kirgiziw aktual array mánziller menen birdey emes, dep shıǵadı bolsa, mulmatr modul modul2 funktsiyası mulmatr modulı modul3 wazıypasın uzatıladı etilgen parametrler sol kompleksi menen shaqırıladı. Modul2 modulınıń mulmatr funktsiyasın shaqırǵanda birdey izbe-izlilikdegi jumıstı shıǵıw haqıyqıy parametr hám bir yamasa hár eki haqıyqıy parametr retinde tekseriw olardıń mánzillerin salıstırıwlaw funktsiyası menen ámelge asıriladı (array atları olardıń mánzilleri):

If (x==*z||y==*z)

// Eger (x= * z / / shıǵıw parametriniń adresi birinshi adreske teń| / / / yamasa y = = * z) //yekinshi kirisiw parametriniń adresi,

// sol sebepli shıǵıw parametri birdey

// bir yamasa hár eki kirisiw menen

Eger birdey atlardıń túrli modullarında ámeldegi bolsa, funktsiyanı shaqırǵanda, atlardıń tiyisli maydanın prefiks penenretinde kórsetiw kerek (mısalı, mod3:: mulmatr (a, b, &b, 2, 3, 3); yamasa mod2:: addmatr (b, c, &a, 2, 2);Klaviaturadan maǵlıwmatlardı kirgiziw waqtında programmanıń nátiyjesi suwretde kórsetilgen

Modullardı dúziw boyınsha tapsırmalardıń tema maydanın esapqa alǵan halda, avtorlar birinshi klass penenoqıwshılarınıń bilim dárejesin, sonıń menen birge, bul wazıypanıń quramalılıǵı basqa wazıypalardıń miynet qısıqlıǵınan sezilerli dárejede aspawı kerekligini esapqa aldı. Sol munasábet menen, wazıypalardıń birinshi toparı matritsa wazıypaların óz ishine aladı hám wazıypalardıń ekinshi toparı geometriyalıq mashqalalardi sheshiw menen baylanıslı. Birinshi gruppa máselelerin sheshiwde studentler ilgeri jazılǵan programmalardıń bólimlerin isletip, olardı modullardıń dizayn talaplarına muwapıq ózgertirediler hám olardı jáne de universal belgi menen támiyinleydiler. Keyinirek " Informatika" stuldı úyreniwde, sonıń menen birge, tapsırmalardı orınlawda hám basqa pánler boyınsha studentler tárepinen tez-tez isletiletuǵın bir qatar rutinlarni óz ishine alǵan moduldan paydalanıw múmkin.

Download 233,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: