Referat jumíSÍ Tema: Menejment xizmetinde isbilermenlik ham biznes Orınlaǵan

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ JOQARÍ, ILIM HAM INNOVACIYA MINISTRLIGI


BERDAQ ATINDAĞI QARAQALPAQ MÁMLEKETLIK UNIVERSITETI


EKONOMIKA FAKULTETI
MENEJMENT PÁNINEN


REFERAT JUMÍSÍ



Tema: Menejment xizmetinde isbilermenlik ham biznes
Orınlaǵan:____________
Qabıllaǵan:____________


Nókis-2023


Joba:
I.Kirisiw
II.Tiykarģı bólim
2.1. Menejment xizmetinde isbilermenlik ham biznes
2.1. Biznes kárxanaları basqarıw strukturalarıniń shólkemlestirilgen túrleri.
2.2. Basqariw túrleri hám usılları
III.Juwmaqlaw
IV.Paydalanılģan àdebiyatlar

I.Kirisiw
Basqarıw ámeliyatı qádimgi waqıtlardan XX ásirge shekemgi dáwirde de rawajlanǵan bolsa da hesh kim onı sistemalı basqarıw haqqında oylap kórmegen.
Adamlardı tiykarınan shólkemlerdi qanday basqarıw emes, al bálkim qanday etip kóp pul tabıw, siyasıy hákimiyattı iyelew qızıqtırǵan.
XIX ásirdiń basında inglis izertlewshisi R. Ouen óziniń kóp waqtın shólkem maqsetlerine basqa adamlar járdeminde erisiw mashqalalarına baǵıshlaǵan. Ol jumısshılarǵa jaqsı úy-jay bergen, olardıń miynet sharayatların jaqsılaǵan, olardıń miynetleriniń nátiyjelerin bahalaw sistemasın islep shıqqan hám kópshilik tólemler jolı menen jaqsı jumıstı xoshametlegen. Biraq, soǵan qaramay, sol dáwirdiń isbilermenleri R. Ouenniń reformalarında salamat pikirdi derlik kórmegen, sebebi olarda basqarıwǵa qızıǵıwshılıq bolmaǵan. Usı qatnas penen tek XIX-XX ásirler aralıǵında menedjment insanıylıq bilimler pán sıpatında biyǵárez tarawǵa aylanǵan.
Amerikalı Jozef Varton 1881 jılda birinshi ret kolledjlerde oqıtıw ushın menedjment kursın islep shıqqan. Amerikalı injiner F.Teylor 1911 jılda óziniń
«Ilimiy menedjment principleri» kitabın baspadan shıǵarǵan, ol ulıwma qızıǵıwdı keltirip shıǵarǵan hám onda birinshi ret basqarıw ilimi hám izertlewdiń ǵárezsiz tarawı dep tán alınǵan. Bul miynetler jámlengen tájiriybeni ilimiy tárepten ulıwmalastırıw hám ilimiy basqarıw tiykarların qáliplestiriwge háreket islengen birinshi jumıslar bolǵan. Olar massalıq óndiris hám ǵalaba túrde satıw, úlken sıyımlılıqtaǵı bazarlar hám qúdiretli korporaciya hám akcionerlik jámiyet formasındaǵı iri kólemli shólkemlerdi ózine tán ózgeshelikleri menen keńirek qamırap alıp atırǵan sanaat rawajlanıwınıń mútájligine juwap bolǵan. Júdá iri shólkemler óndiris hám miynetti nátiyjeli shólkemlestiriw, barlıq bólim hám xızmetler, menedjer hám olardıń wazıypaların orınlawshılardı ilimiy tiykarlanǵan principler, ólshem hám standartlarǵa muwapıq anıq hám óz ara baylanısqan halda islewge keskin túrde zárúrlikti sezgen.
Angliyadaǵı sanaat revolyuciyası basqarıwǵa qızıǵıwshılıqtı oyatıwshı dáslepki tiykarǵı kúsh bolǵan. Biraq basqarıw shólkemniń rawajlanıwı hám tabıslı háreket etiwine úlken úles qosıwı haqqındaǵı ideya birinshi ret zamanagóy basqarıwdıń watanı bolǵan Amerikada payda bolǵan. XX ásirdiń
baslarında, tez rawajlanıw dáwirinde, Qurama Shtatlar ámelde insan óziniń kelip shıǵıwı, milleti menen baylanıslı qıyınshılıqlardı jeńip ótip, baslamalar hám óziniń jeke múmkinshiliklerin erkin túrde kórsete alıw múmkin bolǵan birden bir mámleket bolǵan. Millionlap evropalılar Amerikaǵa kóship ótken hám sonıń ushın ol jerde júdá úlken miynet kúshi bazarın qurǵan.
Qurama Shtatlar ózleriniń payda bolǵanınan baslap aq barlıq qálewshiler ushın bilim alıw ideyasın joqarı túrde qollap-quwatlaǵan, bul biznes hám basqarıwda hár qıylı rollerdi atqarıwǵa qábileti bar adamlardıń sanınıń artıwına járdem bergen. Transkontinental temir jollar Amerikanı dún`ya júzindegi eń iri birden bir bazarǵa aylandırǵan. Usı waqıtta ámelde biznesti mámleket tárepinen tártipke salıw imkaniyatı bolmaǵan, sonıń ushın jetiskenlikke erisken isbilermenler monopolist(jeke hákim)lerge aylanǵan. Nátiyjede iri tarawalar hám kárxanalar shólkemlestirilgen, olardı basqarıw ushın bir fomaǵa keltirilgen usıllar talap etilgen.