Referat ishi Raqobat kuchlari nazariyasi

---

Referat ishi
Raqobat kuchlari nazariyasi
 
 
 
 
 
 
Topshirdi: Qochqorov Dilshodbek 
Qabul qildi: Qalmuratov Baxtiyor
Nukus 2020 
Qoraqalpog‟iston Davlat Universiteti, Iqtisodiyot fakulteti 
1-V guruh talabasi: Qochqorov Dilshod 
Hozirgi zamon raqobat nazariyasi fanidan 

---

2 
Reja:
KIRISH 
3
 
2.1 RAQOBATNING BESH KUCHI VA UNING USLUBIY ASOSI 
4
 
2.2. RAQOBAT KUEHLARINI BILISH - RAQOBATBARDOSHLIKNING ASOSIY OMILI.
 
8
 
2.3 POTENSIAL RAQOBATCHILARNING RAQOBAT KUCHI 
11
 
XULOSA
 
15
 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 
16
 

---

3 
 
Kirish 
 
Tarmoqda talabning o „sib borishi raqobatning susayishiga, ayni paytda, ekspansiya 
uchun katta imkoniyatlaming vujudga kelishiga olib keladi. Talab bozor bilan 
birgalikda o„sib boradi, kompaniyalar investitsiyalaming qaytish tezligini oshirish 
imkoniyatiga ega bo„ladilar, bu esa ularga bo„lgan e‟tiborni kuchaytiradi. Aksincha, 
o„sishning sekinlashishi raqobatni kuchaytirib yuboradi, kompaniyalar sotish 
bozorlarini faqat boshqa kompaniyalardan tortib olish hisobigagina qo„lga kiritishlari 
mumkin bo„lib qoladi. Shunday qilib, talabning kamayishi raqobatning kuchayishiga 
olib keladigan asosiy xatardir. 
Garvard universitetining professori M.Porter tarmoqdagi raqobatchi 
kuchlarni quyidagicha guruhlagan: 
1. Tarmoq ichida sotuvchilar o„rtasidagi raqobat. 
2. Boshqa tarmoqdagi kompaniyalaming o„z tovarlari bilan bu tarmoqdagi 
xaridorlarni egallab olishga harakat qilishi. 
3. Tarmoq ichida yangi raqobatchilarning paydo bo'lishi. 
4. Xomashyo va butlovchi detallar yetkazib beruvchilaming o„z shartlarini 
o„tkazishga urinishlari. 
5. Xaridorlarni o„z shartlarini o„tkazishga urinishlari. 
Bu tahlil firma mazkur tarmoqda duch kelishi mumkin boigan qulay 
imkoniyatlar va xavf-xatarlarni aniqlab olish maqsadida amalga 
oshiriladi. 
Porter buning ‟‟beshta kuch” modelini taklif qilgan (1-chizma). 
U ushbu modelni asoslab berar ekan, bu ko„rsatkichlaming ta‟sir kuchi 
qanchalik yuqori bo„lsa, mavjud kompaniyalarda narx va daromadni 
oshirish imkoniyati shunchalik kam bo„lishini ta‟kidlagan edi. Bu kuchlarning 
zaiflashishi esa kompaniyalar uchun qulay imkoniyatlami vujudga 
keltiradi. Kompaniya o„z strategiyasini o„zgartirib, ushbu ko„rsatkichlarni 
o„z foydasiga o „zgartirishi mumkin. 
Quyida mana shu “besh kuch” nazariyasi haqida to‟liq ma‟lumot berishga harakat 
qilaman. 

---

4