|
«Endopsixika» rnoyillik, xotira, tafakkur va xayol jxususiyatlari, irodaviy zo'r berish, tashqi ta'sirlarga beriluvchanlik kabi boshqa xis-latlarni, «ekzopsixika» esa kishi munosabatlari tizimi va uning tajriba-sini, qiziqishlarini, moyilliklarini, ideallarini ustun darajadagi his-tuyg'ularini shakllangan bilimlari va boshqa belgilarini o'z ichiga oladi. Tabiiy asosdagi «endopsixika» ijtimoiy omil bilan belgilanadi-gari «ekzopsixika»ga qarama-qarshi oiaroq, biologik jihat bilan bog'liqdir.Tabiiy tarkibiy jihatlar va belgilar kishi shaxsining individuallik tuzilishida uning ijtimoiy jihatdan taqozo etilgan qismlari sifatida mavjud bo'ladi. Tabiiy (anatomik, fiziologik va boshqa fazilatlar) va ijtimoiy xislatlar birlikni tashkil toptiradi va shaxsning mustaqil kichik tuzilishi sifatida bir-biriga o'zidan-o'zi qarama-qarshi qo'yilishi mum-kin emas.' ' Binobarin, individuallikning tuzilishida tabiiy, biologik omillar-nihg ham o'rnini tan olgan holda, kishi shaxsidagi biologik kichik tuzilishni faqat shunga asoslanib ishlash murnkin emas. Negaki, unda ular o'zgargan holda allaqachon mavjuddir.Shunday qilib, shaxsning ruzilishiga, birinchi navbatda, uning in-dividualligini kishi ehtirosi, ichki qiyofasi, qobiliyatlarining tuzilishida mujassamlashgan, shaxs psixologiyasini anglab yetish uchun zarur, lekin yetarli bo'lmagan tizimli tarzda tuzilishi kiradi. Shu tariqa shaxs tuzilishining birinchi tarkibiy qismi uning individ ichkarisidagi (introindivid) kichik tizim alohida namoyon boiadi. Introindivid va inter kichik tizimlari shaxsning o'zini namoyon qilishning barcha jihatlarini aks ettira olmaydi. Shaxsning tuzilishini tarkib toptiradigan uchinchi bir qismni metaindivid (individning ustki ko'rinishi) kichik tuzilishini ham alohida ko'rsatish imkoniyati mavjud.Shunday qilib, inson shaxsining tuzilishi uchta tarkibiy qismdan, uchta kichik tizimdan iborat: shaxsning individualligi, uning shaxsla-raro munosabatlar tizimida va boshqa - odamlarda gavdalanganligi hamda shaxsning o'zi kelib chiqishiga ko'ra individlararo ijtimoiy munosabatlar va aloqalar subyekti sifatida mavjud bo'lishiga barcha uchala jihatning birligida ta'riflangan bo'lishi shart. - «Endopsixika» rnoyillik, xotira, tafakkur va xayol jxususiyatlari, irodaviy zo'r berish, tashqi ta'sirlarga beriluvchanlik kabi boshqa xis-latlarni, «ekzopsixika» esa kishi munosabatlari tizimi va uning tajriba-sini, qiziqishlarini, moyilliklarini, ideallarini ustun darajadagi his-tuyg'ularini shakllangan bilimlari va boshqa belgilarini o'z ichiga oladi. Tabiiy asosdagi «endopsixika» ijtimoiy omil bilan belgilanadi-gari «ekzopsixika»ga qarama-qarshi oiaroq, biologik jihat bilan bog'liqdir.Tabiiy tarkibiy jihatlar va belgilar kishi shaxsining individuallik tuzilishida uning ijtimoiy jihatdan taqozo etilgan qismlari sifatida mavjud bo'ladi. Tabiiy (anatomik, fiziologik va boshqa fazilatlar) va ijtimoiy xislatlar birlikni tashkil toptiradi va shaxsning mustaqil kichik tuzilishi sifatida bir-biriga o'zidan-o'zi qarama-qarshi qo'yilishi mum-kin emas.' ' Binobarin, individuallikning tuzilishida tabiiy, biologik omillar-nihg ham o'rnini tan olgan holda, kishi shaxsidagi biologik kichik tuzilishni faqat shunga asoslanib ishlash murnkin emas. Negaki, unda ular o'zgargan holda allaqachon mavjuddir.Shunday qilib, shaxsning ruzilishiga, birinchi navbatda, uning in-dividualligini kishi ehtirosi, ichki qiyofasi, qobiliyatlarining tuzilishida mujassamlashgan, shaxs psixologiyasini anglab yetish uchun zarur, lekin yetarli bo'lmagan tizimli tarzda tuzilishi kiradi. Shu tariqa shaxs tuzilishining birinchi tarkibiy qismi uning individ ichkarisidagi (introindivid) kichik tizim alohida namoyon boiadi. Introindivid va inter kichik tizimlari shaxsning o'zini namoyon qilishning barcha jihatlarini aks ettira olmaydi. Shaxsning tuzilishini tarkib toptiradigan uchinchi bir qismni metaindivid (individning ustki ko'rinishi) kichik tuzilishini ham alohida ko'rsatish imkoniyati mavjud.Shunday qilib, inson shaxsining tuzilishi uchta tarkibiy qismdan, uchta kichik tizimdan iborat: shaxsning individualligi, uning shaxsla-raro munosabatlar tizimida va boshqa - odamlarda gavdalanganligi hamda shaxsning o'zi kelib chiqishiga ko'ra individlararo ijtimoiy munosabatlar va aloqalar subyekti sifatida mavjud bo'lishiga barcha uchala jihatning birligida ta'riflangan bo'lishi shart.
Do'stlaringiz bilan baham: |
