Referat 2022-yil Uglerod uning birikmalari va xossalari Tabiatda uchrashi

Kremniy asosida shisha ishlab chiqarish 
Shisha ishlab chiqarishda Na
2
CO
3
 o`rniga ko`pincha Na
2
SO
4
 va ko`mir ishlatiladi. 
Bu holda Na
2
SiO
3
 quyidagi reaksiya tenglamasiga muvofiq hosil bo`ladi: 
2SiO
2
+ C + Na
2
SO
4
= 2Na
2
SiO
3
+ CO
2
↑ + 2SO
2
↑ 
Maxsus shisha olish uchun boshlang`ich aralashmaning tarkibi o`zgartiriladi. Soda 
Na
2
CO
3
o`rniga potash K
2
CO
3
ishlatib, qiyin suyuqlanadigan shisha (kimyoviy idishlar 
uchun) olinaadi. Bo`r CaCO
3
o`rniga qo`rg`oshin (II)–oksid PbO, soda o`rniga potash 
ishlatib, billur shisha olinadi. 
Boshlang`ich aralashmaga metall oksidlarini qo`shish shishaga turlicha rang beradi: 
Cr
2
O
3
yashil, CoO ko`k, MnO
2
to`q qizil. Shishadan texnika ehtiyojlari uchun tola va 
to`qimalar tayyorlanadi. Shishakristall materiallar, ya`ni sitallar ishlab chiqariladi. 
Ulardan elektr izolyator, idishlar va boshqalar tayyorlanadi. 
Odatdagi silikat sement, ya`ni portlandsement yashilroq-kilrang kukun bolib, suvga 
qorilganda havoda yoki suvda toshsimon massa bo`lib qotadi. Odatda u ohaktosh bilan 
gildan iborat xomashyo massani qovushgunga qadar kuydirish (1400-1600 
0
C) yo`li 
bilan olinadi. 
Qizdirish aylanib turadigan silindrsimon maxsus pechlarda amalga oshiriladi. Hosil 
bo`ladigan qovushgan donador massa 
klinker
deb ataladi. Bu chala mahsulot. Unga 
tegishli qo`shimchalar qo`shib, sharli tegirmonlarda mayin kukun holigacha 
maydalanadi va oxirgi mahsulot olinadi. 
Tabiatda tarkibida portlandsement olish uchun zaruriy nisbatlarda ohaktosh bilan gil 
bo`ladigan jinslar uchraydi, ular 
mergellar
deb ataladi. Yirik sement zavodlari ana shu 
mergellar asosida ishlaydi. Aralashmaning tarkibini o`zgartirib, sementning turli xillari–
tez qotadigan, sovuqqa chidamli, korroziyabardosh va boshqa turlari olinadi. 
Sement, suv va to`ldirgichlar (qum, mayda tosh, chaqiqtosh, shlak) aralashmasi 
qottganidan keyin sun`iy tosh–
beton
hosil bo`ladi. Bu materiallarning aralashmasi 
qotguniga qadar beton qorishmasi deyiladi. Orasiga po`lat armatura (ichki karkas) 
qo`yilgan beton 
temir-beton
deyiladi. Beton va temir-betonlar gidroelektrstansiyalar, 
yo`llar, binolarning yuk tushadigan qismlarini qurishga ko`plab miqdorlarda sarflanadi. 
Bog`lovchi material sifatida organik polimerlar yoki polimerlar bilan sementdan 
foydalanilgan betonlar ham tayyorlanadi. Bular alohida xossalarga ega 
bo`lgan