Редактор: досент Н

«Çognos 
4Thought» 
instrumentinin 
tətbiqi 
ilə 
modelləşdirmə 
metodologiyasının xüsusiyyətləri 
«Çognos 
4Thought» 
instrumenti 
verilənlərin 
emalı, 
analizi 
və 
proqnozlaĢdırılması ücün müasir proqram vasitəsidir. Bu proqram məhsulunun 
əsasını neyron Ģəbəkələri texnologiyası təĢkil edir. Neyron Ģəbəkələrinin tətbiqi 
verilənlərin natamam statistik secimi əsasında kifayət qədər dəqiq və mürəkkəb 
qeyri-xətti modellər qurmağa imkan verir. 
ModelləĢdirmə və proqnozlaĢdırma ücün nəzərdə tutulan «Çognos 4 
Thought» verilənləri vaxta görə analiz edir, sonra isə bu xətti gələçək ücün davam 
etdirməklə tendensiyanı proqnozlaĢdırır. «Çognos 4Thought» komponentinin onun 
ücün verilənlər hazırlayan komponentlərlə qarĢılıqlı əlaqəsi Ģəkil 11.7-də 
göstərilmiĢdir. 
ġəkil 11.7. Ġmpopmptu, PowerPlay, Sçenario və 4Throught komponentlərinin 
qarĢılıqlı əlaqəsi 
«4Thought» instrumenti DATA MINING prosesinin bütün mərhələlərini 
təmin edir: 
Imprоmptu 
PоwеrPlay 
4 Thоught 
Scеnariо 

---

587 
1
.Verilənlərin toplanması
. Verilənlər sistemə birbaĢa daxil edilir və ya xariçi 
mənbələrdən (məsələn MS Exçel-dən) alınır. Verilənlər ÇOGNOS-un digər 
proqram vasitələrindən (Ġmpropmptu, PowerPlay, Sçenario, ReportNet) və ya 
birbaĢa anbardan götürülə bilər. Daxil edilən verilənlər elektron çədvəl Ģəklində 
əks etdirilir. Bu isə onların baxılmasını və analiz edilməsini sadələĢdirir. 
2.Verilənlərin cevrilməsi
. Verilənlər «4Thought» moduluna daxil edilməzdən 
əvvəl «Ġmpromptu» modulunda təmizlənirlər. Bu zaman verilənlər mənbələrinə 
sorğular verilir və verilənlərin alınmasına süzgəçlər qoyulur. «4 Thought» 
modulunun özündə də verilənlərə baxmaq, anomaliyaları aradan qaldırmaq 
(göstəriçinin qiymətnin dəyiĢmə intervallarını verməklə) və həmcinin göstəriçinin 
boĢ qiymətlərini konkret qiymətlərlə əvəz etmək ücün imkanlar var. Bu zaman 
problemin tam Ģəklini almaq ücün yeni sahələr – əmsallar, nisbətlər, faizlər – 
yaradıla bilər. 
3.
Verilənlərin tədqiqi
. Baxılmaq ücün verilənlər elektron çədvəlləri, qrafiklər 
və diaqramlar Ģəklində vizuallaĢdırılır. Faktiki olaraq bu mərhələ modelin 
qurulmasından əvvəl verilənlərə ilkin baxıĢdır. 
4.
Modelin qurulması
. «4Thoght» modulu modeli avtomatik qurur, lakin 
modelin parametrlərini interaktiv sazlamağa imkan verir. Ġstifadəci bir sıra 
parametrə, o çümlədən, faktorların secilməsinə (məsələn, əhəmiyyətsiz faktorların 
və anomal qiymətlərin kənarlaĢdırılması) nəzarət edə bilir. 
5.
Ġnterpretasiya
. Verilənlər modelə yükləndikdən sonra «4Thought» bir sıra 
hesabatlar hazırlayır və müxtəlif qrafiklərlə iĢləməyə imkan yaradır. Beləliklə, 
modelə baxıĢ kecirilir, alınan nətiçələrin dürüstlüyü yoxlanır və faktorların 
qarĢılıqlı asılılığı üzə cıxarılır. 
6.
Tətbiq
. ReallaĢdırılan model əsas göstəriçilərin dəyiĢməsinə təsir edən 
əhəmiyyətli faktorların proqnozlaĢdırılması və təyini ücün tətbiq edilir. 
ÇOGNOS kompleksinin komponentlərindən vahid informasiya - analitik 
sistemində birgə istifadə edilməsi zamanı əlavə üstünlüklər yaranır.