Редактор: досент Н

 
Modellərin yoxlanması və qiymətləndirilməsi. 
Modelin yoxlanması
onun doğruluğunun və adekvatlığının yoxlanmasını 
nəzərdə tutur. Bununla da modelin reallığa uyğunluğu təyin edilir. Modelin 
adekvatlığı testlənmə yolu ilə yoxlanır. 
Modelin adekvatlığı
onun modelləĢdirilən obyektə və ya prosesə uyğunluğu 
deməkdir. 
Doğruluq və adekvatlıq anlayıĢları Ģərtidir, cünki modelin real obyektə tam 
uyğun olması mümkün deyil, əks halda o, model yox, obyektin özü olardı. Odur ki, 
modelin adekvatlığı aparılan tədqiqat baxımından əhəmiyyətli olan xassələrə görə 
təyin edilir. Modelin yoxlanması zamanı bütün əhəmiyyətli amillərin modelə daxil 
edilib-edilməməsini təyin etmək lazımdır. Bu problemin həllinin mürəkkəbliyi həll 
olunan məsələnin mürəkkəbliyindən asılıdır. 
Modelin yoxlanmasında həmcinin meneçerin qərarları qəbul etməsi 
prosesində modelin ona nə dərəçədə kömək etməsini də nəzərə almaq lazımdır. 
Modelin qiymətləndirilməsi
onun düzgünlüyünün yoxlanmasını nəzərdə tutur. 
Modelin qiymətləndirilməsi testlənmə yolu ilə aparılır. 
Testlənmə qurulan və verilənlərlə doldurulan modelin iĢ qabiliyyətini 
yoxlamaq və xarakteristikalarını təyin etmək məqsədilə modelin sınaqdan 
kecirilməsidir. Modelin testlənməsi coxlu eksperiment aparılmasını tələb edir. 
Statistik baxımdan tədqiq olunan verilənlərin miqdarı artdıqça modelin dəqiqliyi 
artır. Cox böyük verilənlər bazalarında modellərin qurulması ücün istifadə edilən 
alqoritmlərdə miqyaslaĢdırma nəzərə alınmalıdır. 
Testlənmənin nətiçələrini qiymətləndirmək ücün problem sahəsinin 
mütəxəssislərinin (ekspertlərin) biliklərindən istifadə olunmalıdır. Əgər 

---

557 
testlənmənin nətiçələri eksperti qane etmirsə, DATA MINING prosesinin əvvəlki 
mərhələlərindən birinə–verilənlərin hazırlanması, modellərin qurulması və ya 
modelin secilməsi– qayıtmaq lazımdır. Əgər modelləĢdirmənin nətiçələri eksperti 
qane edirsə, modeli real məsələlərin həlli ücün tətbiq etmək olar.