Рецептура

Rp.: Granulorum Natrii para-aminosalicylatis 100,0
D.S. 1 чой қошиқдан кунига 3 маҳал овқатдан 1 соат кейин ичилсин
Пилюла – Pilula (қаратқич келишик, бирлик сонди – pilulae), дозаларга бўлинган бир хилдаги пластик маҳсулотдан тайёрланган думалоқ (шарик) кўринишидаги қаттиқ дори шакли бўлиб, оғирлиги 0,1-0,5 граммни ташкил қилади. Ҳозирги пайтда пилюлалар жуда ҳам кам ишлатилади, чунки улар ишлатишга қулай бўлган таблеткалар ҳамда дражелар томонидан деярлик сиқиб чиқарилган. Пилюлалар дори моддаси ва улар учун constituens ҳисоб- ланадиган пилюляр масса (Massa pilularum) дан ташкил топган бўлади. Пил- юляр массани олиш учун ёрдамчи модда сифатида ширинмия илдизининг экстракти ва сочмаси, крахмал, шакар, елимлар, оқ тупроқ, сув, спирт, глице- рин ва б. ишлатилади. Одатда рецептда дори препаратининг миқдори бирда- нига барча пилюла учун ёзилади ва унда пилюляр массанинг аниқ миқдори келтирилмасдан, балки ундан керагича олишга кўрсатма берилади.
Мисол: Терапевтик дозаси 0,001 грамм бўлган стрихнин нитратнинг 50 та пилюласига рецепт ёзинг ва 1 та пилюладан кунига 2 маҳал ичиш учун тавсия қилинг.
Rp.: Strychnini nitratis (0,001x50) 0,05
Masse pilularum q.s.
ut f. pilulae N.50
D.S. 1 та пилюладан кунига 2 маҳал ичилсин
Булардан ташқари, қаттиқ дори шаклларига карамел (caramel) ҳамда пастилка ёки троше (throchiscius) лар ҳам киради. Улар амалий тиббиётда бошқа қаттиқ дори шаклларига нисбатан камроқ ишлатилади. Шунинг учун уларнинг рецептда ёзилиш шаклларига алоҳида тўхталиб ўтишни лозим деб топмадик.
Ҳар хил янги дори шакллари
Ҳар хил дори шаклларига киритилган кўз пленкалари ҳамда аэрозоллар нисбатан янги ҳисобланишларига қарамасдан, ҳозирги кунда амалий тибби- ётда жуда кенг ишлатилмоқда.
Кўз пленкалари – Membranulae ophtalmicae (бош келишик бирлик сонда – membranulae ophtalmicae, чиқиш келишиги бирлик сонда – membranulas ophtalmicas) – ўлчамлари 9х4,5х0,35 мм бўлган ва ўзида маълум дозадаги до- ри моддаларини тутган ҳамда кўз ёшида эриб кетадиган стерилланган поли- мер пленкалар (пардачалар) дир. Уларни конъюнктива бўшлиғига жойлаш- тиргандан кейин препаратларнинг терапевтик концентрацияси 24 соат ва ун- дан ҳам узоқ муддатга сақланиб туради. Герметик ёпиладиган шиша идиш- ларда бундай пленкаларнинг турғунлиги 1 йилдан ҳам ортиқ муддат давоми- да сақланиб туради.
Кўз пленкалари кўз томчиларига нисбатан қуйидаги афзалликларга эга:
1) дори воситаси нисбатан аниқроқ дозаланади;
2) препаратнинг терапевтик концентрацияси узоқ муддат давомида уш- лаб турилади;
3) стерилликни сақлаб туриш осон;
4) юқори турғунликка эга.
Уларнинг ҳаммаси официнал бўлганлиги сабабли, рецептда қисқарти- рилган шаклда ёзилади.
Мисол: Таркибида сульфапиридазин-натрий сақлаган 30 та кўз пленка- сига рецепт ёзилсин ва кунига 1 та пленкадан пастки қовоқ орқасига жой- лаштирилсин.