Rc ва rl занжирларда ўткинчи жараёнлар режа

• RC ва RL занжирларда ўткинчи жараёнлар

• РЕЖА

• Ўтиш жараёни
• Вақт доимийлиги.
• Демпфирлаш.
• Дифференциалловчи ва интегралловчи занжирлар

• Чизиқли электр занжирлардаги ўтиш жараёнлари. Уларни классик усулда ҳисоблаш

• Энергиянинг сон жиҳатдан маълум бир миқдорга ўзгариши бир зумда содир бўлмайди, яъни занжирнинг турғун холатдан бошқа холатга ўтиши маълум бир вақтни талаб қилади.
• Физик нуқтаи назардан қаралганда ЎТКИНЧИ жараён электр занжирининг коммутациягача бўлган энергетик холатидан коммутациядан кейинги энергетик холатига ўтиш жараёни тушунилади.

• Шунинг учун ҳам электр занжирларининг ЎТКИНЧИ холати реактив элементларнинг (L ва C) хусусиятларидан келиб чиққан холда қуйидаги КОММУТАЦИЯ қонунлари орқали ифодаланади:
• КОММУТАЦИЯНИНГ БИРИНЧИ ҚОНУНИ:
• Ҳар қандай индуктивликка эга тармоқдаги ток ва магнит оқим КОММУТАЦИЯ пайтида (t = 0) ўзининг коммутацияга қадар бўлган қийматини сақлайди ва бундан кейин ана шу қийматларидан бошлаб ўзгаради.
• КОММУТАЦИЯНИНГ ИККИНЧИ ҚОНУНИ:
• Ҳар қандай тармоқда сиғимдаги кучланиш ва заряд КОММУТАЦИЯ пайтида (t = 0) ўзининг коммутацияга қадар бўлган қийматини сақлайди ва бундан сўнг ана шу қийматларидан бошлаб ўзгаради.

• Электр занжирларида Ўтиш жараёнларини тахлил қилиш учун қуйидаги усуллардан фойдаланилади:
• 1. Классик усули.
• 2. Оператор усули.
• 3. Вақт усули.
• 4. Частотавий усул..
• Юқорида келтирилган усулларни тахлил қилишдан олдин электр занжирларидаги ўтиш жараёнларини ифодаловчи бир нечта холатларни кўриб чиқамиз.

• Юқорида келтирилган электр занжири учун қуйидаги тенглама ўринли бўлади:
• UL+UR=U
• бунда i - ўткинчи жараён токи, яъни ЎТКИНЧИ ТОК.
• Ўткинчи токни иккита токлар йиғиндиси деб қараш мумкин: мажбурий ток iмажб, у ўткинчи жараён тугагандан сўнг намоён бўлади ва эркин ток iэрк, ўткинчи жараён давом этаётган вақтда содир бўлади, у индуктив ғалтакда тўпланган магнит майдон энергияси эвазига хосил бўлади:

• Мажбурий ток (кучланиш) деганда занжирдаги ЭЮК орқали ҳосил бўладиган токни (кучланишни) тушуниш керак бўлади.
• Эркин ток (кучланиш) кўрсатгичли функция орқали ифодаланади, улар экспоненциал қонун асосида сўнади ва