Развитие идеи гражданского общества в истории социально-философской мысли

Марк Тулий Цицерон (мил. ав. 106-43 йиллар)

Марк Тулий Цицерон (мил. ав. 106-43 йиллар)

• Цицерон фикрига кўра, уч бошқарув шакли (монархия, аристократия ва демократия) унсурларини ўзида мужассамлаштирган аралаш давлат энг идеал давлатдир.
• Фақат шундай давлатда ҳар бир жамият аъзосининг манфаатларини қондириш ва у давлатни бошқаришда иштирок этиши таъминланади.
• «Давлатнинг мустаҳкамлиги ва фуқароларнинг ҳуқуқий тенглиги» бундай давлат тузумининг муҳим фазилати деб ҳисоблайди.

ТАБИИЙ-ҲУҚУҚИЙ ДАВР

Бу давр Ф. Бэкон, Г. Гроций, Т. Гоббс, Дж. Локк, Д. Юма, Б. Спиноза, Ж. Ж. Руссо, Ш. Монтескье ва бошқа кўплаб мутафаккирлар номи билан боғлиқки, вужудга келаётган буржуа демократияси даврида абсолют монархияга қарши жамият эҳтиёжини ифода қилади.
Ф. Бэкон
Т. Гоббс
Г. Гроция
Ш. Монтескье
МАЗКУР ҒОЯЛАРДА ИНСОН ЭРКИ, ҚАДР-ҚИММАТИ, ХЎЖАЛИК МУСТАҚИЛЛИГИ, ХУСУСИЙ МУЛК ДАХЛСИЗЛИГИ ФУҚАРОЛАРНИНГ ҲУҚУҚИ ЭКАНЛИГИ
ТАЪКИДЛАНАДИ
ФУҚАРОВИЙ ЖАМИЯТНИНГ ШАКЛЛАНИШИ
БУРЖУА ДАВЛАТИНИНГ ШАКЛЛАНИШИ
Гоббс -Давлат, фуқаролик жамияти ва фуқаровий шахс тушунчалари ўртасига тенглик белгисини қўяди. Бироқ, айни вақтда, у агар давлат фуқаро бўлса, бу ҳар қандай фуқаро давлат ҳисобланишини англатмаслигини қайд этади. Муайян хўжалик, савдо ва тижорат ишларини олиб бориш учун аъзолари ўзини ҳамжамият (давлат) хоҳиш-иродасига тўла бўйсундирмаган бирлашмалар, компаниялар, яъни «фуқаровий шахслар» ташкил этилиши мумкин.
Фуқароларнинг конституцион ҳуқуқларини ҳимоя қилиш
Иқтисодий ҳуқуқларини ҳимоя қилиш
Давлат функцияси
Дж. Локк ҳокимиятлар бўлинишида қонун чиқарувчи ҳокимият парламентга қарашли бўлган конституцион монархияга интилади .

• Турли буржуа эркинликлар; сўз, матбуот, эътиқод, хусусий мулкни қоунчилик асосида кафолатлаш.