Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

Bulut
– 
tejamkorlik manbai bo‘lishi shart emas. 
Bulutga pul mablag‘larini 
tejovchi vosita sifatida qarash xam xato tushunchalardan biri hisoblanadi. Bulutda 
ishlash tejamkor bo‘lishi mumkin, ammo bu juda xam majburiy bo’lgan atribut 
hisoblanmaydi.
3. 
Xususiy bulut faqat buyurtmachidagina joriy etilishi shart emas
. Xususiy 
bulut atamasi aniq bir joyda joylashganlikni emas, balki, bu texnologiyaning 
konfidensiallik, resurslarga egalik qilish yoki mustaqil boshqarish mumkinligi kabi 
xususiyatlarini aniqlab beradi. Ko‘plab bulut texnologiyalarni yetkazib beruvchi 
kompaniyalar lokal bo‘lmagan xususiy bulutlarni taklif etadilar, ya’ni, bulutda bir 
nechta mijozlar birlashtirilganligiga qaramay, resurslarni yagona buyurtmachiga 
ajratib beradi. “
Bulut
” o‘zining qaerda ochilganligi, unga kim egalik qilishi va 
boshqarishga kim mas’ulligiga ko‘ra emas, balki, maxfiyligi uchun xususiy bulut 
hisoblanadi. Masalan, xususiy ma’lumotlarga ishlov berish markazlari xosting-
provayderda joylashtirilishi yoki turli buyurtmachilar resurslarini birlashtirilib, 

---

335 
xususiy virtual tarmoqlar (
Virtual Private Network – VPN
) orqali bir-biridan 
ajratib qo‘yilishi mumkin.
4.
Xususiy bulut (ommaviy bulut kabi) – bu nafaqat infratuzilmali xizmat. 
Serverli virtuallashtirish – yirik yo‘nalish va shuning uchun xam xususiy bulutlar 
hisoblashning katta quvvatli harakatlantiruvchi omili hisoblanadi. Infratuzilma 
sifatidagi xizmat ko’rsatish (
IaaS – Infrastructure as a Service 
) ishlash 
tamoyillarini tubdan o‘zgartirib yubormagan holda xususiy bulutlar eng quyi daraja 
resurslaridan foydalanish uchun juda qulay bo‘lgan sodda shaklda taqdim etiladi.
5.Xususiy bulut xususiy bo‘lmay qolishi xam mumkin. 
Bir tomondan, xususiy 
bulut keng ko‘lamli, samarador, ommaviy bulutlar uchun xarakterli bo‘lgan real va 
salohiyatli xamda xavfsizlik tahdidlarini bartaraf qilishda bir qancha afzalliklarga 
ega. Ikkinchi tomondan, elektron biznesning asosiy talablaridan biri bo‘lgan 
xizmat ko‘rsatish, xavfsizlik va me’yoriy talablarga rioya etishni nazorat qilish 
darajasi vaqt o‘tishi bilan ommaviy bulut xizmatlarida ham ortib boradi. Standart 
va texnologiyalar milliy institutining (
NIST - National Institute of Standards and 
Technology, USA
) “
The NIST Definition of Cloud Computing
” nomli hujjatida 
informatsion bulutlarning quyidagi tasniflari aniqlab berilgan: