Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

Apple
kompaniyasiningsobiqxodimi
Met’yuMaklinson
tomonid
an 
2009 
yildaasossolingan
Inkling 
Systems
debnomlangankompaniyanihamkeltirishmumkin. 
Bukompaniyanashriyotchilaruchunplanshetkomp’yuterlardavainternetdafoydalanis
hgamo’ljallanganraqamliinteraktivo’quvqo’llanmalaryaratishgayordamberadiganm
ahsusdastur-platformaishlabchiqqan. 
Inkling 
Systems
o’zilmiy-
tijoriyishlariniyanadarivojlantirishuchunturlivenchurfondlardan, 
shujumladan, 
Sequoia Capital
dan 17 milliondollarmablag’ jalbqilaolgan. 
Video o’yinlar orqali ta’lim olish usuli 
Uzoq davrlar mobaynida ta’lim jarayoniga video o’yinlarni jalb qilish 
masalasiga unchalik katta e’tibor berilmagan edi. Ko’pchilik pedagoglar video 
o’yinlarni bekorchi vaqt o’tkazish deb hisoblaganlar, boshqalari esa uni yosh 
avlodning “
ma’naviy buzilish
” yoki ularni to’g’ri yo’ldan ozdirish vositasi sifatida 

---

184 
tushunadilar. Xozirgi davrda esa bunday ehtirosli yondoshuvlarni uzoqni ko’ra 
bilmaslik bo’lganligini qayd etish mumkin. Turli darajadagi va sohalardagi 
ta’limga oid mutaxassis-ekspertlarning holisona fikrlariga ko’ra, video o’yinlari, 
boshqa turdagi media vositalarga qaraganda real dunyodagi bilimlarni va 
tajrivalarni virtual dunyoga kirgan holda yaxshiroq o’zlashtirish imkonini yaratar 
ekanlar. Avstraliyadagi 
Foresign Institute
ning ilmiy izlanishlariga ko’ra, video 
o’yinlarining 
Civilisation III
deb nomlangan strategiyasi modeli tarixiy 
jarayonlarning rivojlanish mantiqi haqida juda yaxshi taa’surot hosil qiladi va 
buning natijasida nega ba’zi bir tsivilizatsiyalar yer yuzidan izsiz yo’qolib ketishi 
va ba’zilarining esa tez sur’atlar bilan rivojlanib ketishi sabablarini tushuntirib 
beradi. Shunday qilib, agarda o’quvchi oddiy tarix kitoblaridan o’tmishning muhim 
voqea-hodisalari haqida qandaydir ma’lumotlar olsa, katta miqyosdagi va yaxshi 
o’ylab tashkil qilingan o’yin simulyatorlari undan ko’ra ko’proq va muhimroq 
ma’lumotlarni bilish hamda o’zlashtirish imkoniyatini yaratadi. Ya’ni, insoniyat 
jamiyatining rivojlanishi aniq qonuniyatlarga bo’ysunishini va xuddi shu tufayli 
qandaydir yo’nalishlarda rivojlanishini anglashga imkon beradi. Masalan,