Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

ICO
tashkil qilish uchun kompaniya-emitent mahsus web-platformadan 
foydalanadi, masalan, 
Waves
yoki 
Ethereum
vositasiga tokenlarni, ya’ni, 
qimmatli qog’ozlarning kriptoversiyasini chiqaradi. Buning uchun blokcheynga 
tranzaktsiyalar, ularning tavsifi, soni va unikal 
ID 
si bilan qo’shiladi. Emissiyadan 
so’ng, tokenlarning istalgan sondagisini blokcheyndagi biror bir hamyondagi 
kriptovalyutaga almashish mumkin bo’ladi. Ba’zi bir kompaniyalar o’z tokenlarini 
oltin bilan yoki kompaniyaning maxsuloti bilan ta’minlab beradilar. Masalan, 
Ethereum
bazasidagi
DigixDAO
startapi 2016 yilda o’z tokenlarini oltin 
standartiga bog’lab chiqardi, amerikaning 
Ethereum
asosida derivativlar bilan 
savdo qiladigan blokcheyn-platforma yaratayotgan 
StabL
startapi esa o’z 
tokenlarini oddiy valyutada qiymati bo’lgan moliyaviy mahsulotlarga bog’lab 
qo’ydi. Tokenlarni chiqaradigan kompaniya-emitent va ularni sotib olishni istagan 
investorlar smart-kontrakt tuzishadi va buning asosida avtomatik blokcheyn-
zanjirning ishtirokchilariga aylanadilar. Ushbu blokcheyn-zanjir doirasidagi 

---

297 
kelishuvlar teskari kuchga ega emas. Token-kriptovalyuta oldi-sotti jarayoni 
quyidagicha tartibda amalga oshadi: Kompaniya dastur yordamida investorning 
hamyonini va investorga token jo’natiladigan hamyonni so’raydi. Kompaniya 
investordan kerakli summani olganidan so’ng, tranzaktsiya amalga oshirilgan 
hisoblanadi va smart-kontrakt ishga tushib, tokenlar xaridorga yetkazib beriladi. 
ICO
tashkil qilgan kompaniya kroptoaktsiyalarni (
tokenlarni
) bankka yoki 
venchur investorga emas, balki to’g’ridan-to’g’ri loyiha ishtirokchilariga sotadi. 
Demak, bu xolda loyiha ishtirokchilari kompaniya ishiga kuchliroq jalb qilinadilar, 
kompaniya mahsuloti va hizmatlaridan foydalanishga stimul oladilar hamda 
boshqa insonlarga ham bu mahsulotlarni taklif qilish foydaliligini tushunadilar. 
Chunki, kompaniyaning ishi qanchalik yaxshi bo’lsa, investorlar ham shunchlik 
ko’p foyda oladilar.
Kriptoaktsiyalarni birinchi bo’lib joylashtirgan kompaniya