Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

 
Piramidaning yana bir turi 
ko’p bosqichli marketing (
multi-le
v
el 
marketing 
- 
MLM
) deb ataladi. U yuqoridagi piramidadan printsipial jihatdan farq 
qilmaydi, lekin unda nafaqat yangi a’zolar jalb qilinadi, balki biror bir real tovar 
sotilishi xam tashkil qilinadi. Masalan, rasmlar, parfyumeriya maxsulotlari, dietik 
oziq-ovqat maxsulotlari, oziq-ovqatga 
«qimmatli va foydali
» bioqo’shimchalar, 
meditsina preparatlari va xakozolar. Oddiy sotuv shaxobchalarida bunday tovarlar 
unchalik chaqqon sotilmasligi uchun (
chunki ular ancha qimmat va unchalik 
foydali xam emas)
uni kuchli va ta’sirli reklama asosida piramida a’zolariga sotish 
amalga oshiriladi. Bunda asosiy shart – ma’lum miqdordagi oylik sotuv xajmiga 
erishishdir. Piramida a’zolari distribyuterlar deb ataladilar va sotuvdan tushgan 
mablag’ning bir qismiga egalik qilish xuquqiga egadirlar. Lekin pulning asosiy va 
katta qismi bunday turdagi piramidani tashkil qilgan asoschilar xamyoniga tushadi, 
albatta. 
Investitsiyalar 
bilan bog’liq Internet firibgarligi usulida Sizga faqat 
Internet orqali amalga oshadigan va tezlik bilan boyib ketishingizga olib keluvchi 
tadbirda ishtirok etishingiz taklif qilinadi. Masalan, Sizga ma’lum bir miqdordagi 
mablag’ni biror bir ajoyib loyixaga investitsiya qilishingiz so’raladi va oyiga katta 
miqdordagi foiz to’lash va’dasi beriladi. Siz o’z pulingizni jo’natganingizdan so’ng 
ma’lum bir muddatda oyiga foizlarni va’da qilingan miqdorda olib xam turasiz va 
shuning uchun bunga boshqalarni xam jalb qila boshlaysiz. Aslida esa bu loyixa 
fiktiv bo’lib, foizlar xilma xil insonlarning pulini ustalik bilan bir biriga qayta 
jo’natish kombinatsiyasi orqali amalga oshiriladi. Lekin bir kunmas bir kun 
shunday noqulay vaqt keladiki, Sizning pulingiz ham, foizingiz ham izsiz g’oyib 
bo’ladi. Misol sifatida