Rasulova-ezoza-s-ps-mus-ish pdf

gumanistik psixologiyaning 
kelib 
chiqishiga turtki bo’ldi (A.Maslou, K.Rodjers). 

---

4. Sotsial psixologiyada kognitivizm

Kognitivizm K.Levin nazariyasi asosida paydo bo`lgan psixologik yo’nalish bo`lib, 
undagi o’rganish ob’yekti munosabatlar tizimidagi kishilar, ularning bilish jarayonlari, 
ong tizimiga taalluqli bo`lgan kognitiv holatlar bo’ldi. Kognitiv maktab vakillari 
(J.Piaje, U.Nayser, J.Bruner, R.Atkinson va b.) inson bilimlarining shakllanish usullari; 
sensor axborotning hosil bo’lishi, bilish jarayonlari tuzulmaviy bloklarining vujudga 
kelishi va rivojlanishi, inson bilimi va xulq-atvorining xotirada bilim hosil bo’lishidagi 
roli, intellektual funksiyalarning rivojlanishi, verbal va obrazli komponentlarning xotira 
va fikrlash jarayonlaridagi nisbatini o’rganishdi. Ular inson aksariyat hayotiy 
vaziyatlarda fikrlash xususiyatlariga asoslangan holda qaror qabul qiladi degan 
xulosaga kelishdi. 

Kognitivizm doirasida shunday mukammal nazariya yaratildiki, ular hozirgi kunda ham 
o`z ahamiyatini yo’qotgani yo’q. 

---


Kognitiv sotsial psixologiyada kognitiv muvofiqlik 
nazariyasi muhim o’rin egallaydi. Unda insonni 
motivatsiyalovchi omil sifatida muvofiqlikni izlashga 
bo’lgan ehtiyoj va uning muvozanatlashgan kognitiv 
tuzulmasi olib qaraladi. Mazkur nazariyalarga 
F.Xayderning muvozanatlashtirilgan tizimlar nazariyasi, 
T.Nyukomning kommunikativ aktlar nazariyasi, 
Festingerning kognitiv dissonanslar nazariyasi va 
boshqalar shular jumlasiga kiradi. 

---


Ulardagi asosiy g’oya shundan iboratki, shaxs o’ziga o’xshagan 
shaxslar bilan muloqotga kirishar ekan, doimo munosabatlarda 
ruhiy mutanosiblik, tenglik bo`lishiga, shu tufayli ziddiyatlardan 
chiqishiga harakat qiladi. 
Maqsad
- turli ijtimoiy sharoitlarda 
shaxs xulq-atvorining psixologik sabablarini tushuntirish va 
ziddiyatlarning oldini olish yo’l-yuriqlarini ishlab chiqishdan 
iborat.