Rasm Ilgarilanma harakat



Download 25,18 Kb.
Sana01.01.2022
Hajmi25,18 Kb.
#293366
Bog'liq
Usmanov qollanma 177





MEXANIKA

Fizika so‘zi grekcha «fyuzis» soʻzidan kelib chiqqan boʻlib, u tabiat degan ma'noni anglatadi. Bu soʻzni fanga birinchi marta qadimgi Yunon mutafakkiri Aristotel kiritgan. Fizika qonunlari u yoki bu hodisalarning miqdoriy xarakteristikalari orasidagi munosabatlar tarzida ifodalanadi. Bu miqdoriy xarakteristikalar fizik kattaliklar deb ataladi. Mexanika fizika fanining bir boʻlimi boʻlib, u materiya harakatining eng oddiy koʻrinishlari-jismlar (yoki biror jism ayrim qismlari)ning bir-biriga nisbatan koʻchishlarini oʻrganadi. Mexanika uch qismdan iborat: 1. Jism harakatini mazkur harakatga ta'sir koʻrsatuvchi sabablar bilan bogʻla- magan holda o'rganuvchi qismi kinematika deb ataladi. 2. Jism harakati va unga ta'sir etuvchi kuchlar orasidagi munosabatlarni dinamika oʻrganadi. 3. Kuchlar ta'siridagi jismlar muvozanatini statika oʻrganadi. Umuman, mexanika qonunlari jismning ixtiyoriy paytdagi vaziyatini aniqlash imkonini beradi. 1-§. Moddiy nuqtaning harakati Vaqt o'tishi bilan jismning boshqa jismlarga nisbatan vaziyatining oʻzgartirishiga mexanik harakat deyiladi. • Jismning ixtiyoriy ikki nuqtasini birlashtiruvchi toʻgʻri chiziq oʻz-oʻziga parallelligicha qoladigan harakat, ilgarilanma harakat deyiladi.

0

Rasm 1. Ilgarilanma harakat



Muayyan sharoitda oʻlchamlarini e'tiborga olmasa ham boʻladigan jism

moddiy nuqta deyiladi.

Bir jismga nisbatan ikkinchi jismning harakati oʻrganilayotgan boʻlsa,

birinchi jism sanoq jismi, ikkinchi jism oʻrganilayotgan jism deyiladi.

Sanoq jismi, unga bogʻlangan koordinatalar sistemasi va vaqtni

oʻlchaydigan asbob birgalikda sanoq sistemasi deyiladi.

Faqat son qiymatiga ega boʻlgan kattaliklar skalyar kattaliklar deyiladi

Son qiymatidan tashqari yoʻnalishga ham ega boʻlgan kattaliklar vektor

kattaliklar deyiladi.

• Moddiy nuqta (jism)ning oʻz harakati davomida uzluksiz chizgan

chizig'iga yoki qoldirgan iziga traektoriya deyiladi.

Moddiy nuqta (jism)ning oʻz harakati davomida uzluksiz chizgan chizigʻi

yoki qoldirgan izining uzunligiga yoʻl (yoki bosib o'tilgan yo'l) deyiladi.

Traektoriya uzunligi yoʻl deyiladi.

10

• Jismning ixtiyoriy ikki nuqtasini birlashtiruvchi toʻgʻri chiziq oʻz-oʻziga



parallelligicha qoladigan harakat, ilgarilanma harakat deyiladi.

0

Rasm 1. Ilgarilanma harakat



Muayyan sharoitda oʻlchamlarini e'tiborga olmasa ham boʻladigan jism

moddiy nuqta deyiladi.

Bir jismga nisbatan ikkinchi jismning harakati oʻrganilayotgan boʻlsa,

birinchi jism sanoq jismi, ikkinchi jism oʻrganilayotgan jism deyiladi.

Sanoq jismi, unga bogʻlangan koordinatalar sistemasi va vaqtni

oʻlchaydigan asbob birgalikda sanoq sistemasi deyiladi.

Faqat son qiymatiga ega boʻlgan kattaliklar skalyar kattaliklar deyiladi

Son qiymatidan tashqari yoʻnalishga ham ega boʻlgan kattaliklar vektor

kattaliklar deyiladi.

• Moddiy nuqta (jism)ning oʻz harakati davomida uzluksiz chizgan

chizig'iga yoki qoldirgan iziga traektoriya deyiladi.

Moddiy nuqta (jism)ning oʻz harakati davomida uzluksiz chizgan chizigʻi

yoki qoldirgan izining uzunligiga yoʻl (yoki bosib o'tilgan yo'l) deyiladi.

Traektoriya uzunligi yoʻl deyiladi.



10
Download 25,18 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish