Raqamli texnologiyalar

Список литературы: 
1.
Анохин П.К. (1971). Философские аспекты теории функциональной системы // 
Вопросы философии, № 3. С. 55−60. 
2.
Александров Ю.И., Дружинин В.Н. (1998). Теория функциональных систем в 
психологии // Психологический журнал. Т. 19. № 6. С. 4−19. 
3.
Бурков В.Н., Новиков Д.А. (2009). Теория активных систем (история развития и 
современное состояние) // Проблемы управления. № 3.1. С. 29−35. 
4.
Самосудов М.В. (2011a). Развитие теории корпоративного взаимодействия на 
основе решения проблемы устойчивости компании: Дис. … док. экон. наук : 
08.00.05. Москва. 
5.
Антонов В.Г., Самосудов М.В. Проблемы и перспективы развития цифрового 
менеджмента. 
E-Management
. 2018; 

---

77 
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VA TA’LIM ISTIQBOLLARI 
HOZIRGI KUNDA, DUNYO TILI BO’LMISH INGLIZ TILINI TA’LIM TIZIMIDAGI 
AHAMIYATI 
Hasanova Mohinur 
Qo’qon universiteti, Xorijiy til yo’nalishi talabasi, 
[e-mail]
 [phone].
 
Anotatsiya. 
Hozirgi kunda, hayotimizda butun dunyo so’zlashayotgan ingliz tilini 
ahamiyati juda katta. Ushbu maqolada, dunyoda keng tarqalgan va juda ko’p ishlatiladigan 
ingliz tilini mamlakatimizda tutgan o’rni, ta’lim tizimiga joriy qilishdagi dolzarb 
muammolari va ularni yechish usullari yoritib berilgan. 
Kalit so’zlar: 
Ta’lim tizimi, kadrlar, chet el davlatlari, o’qitish metodlari, kerakli 
adabiyotlar, turli xildagi materiallar, eskirgan metodlar, Sovet Ittifoqi. 
O’zbekiston mustaqillikga erishganidan so’ng, juda ko’p sohalar tubdan isloh qilindi, 
shu jumladan ta’lim sohasi ham keng qamrovda o’zgartirildi. Xususan, ta’lim berish 
jarayoni, darsliklar, o’qituvchilar malakasi va boshqalar asta-sekinlik bilan o’zgarishlarga 
uchradi va uchrab kelmoqda. Ayniqsa, chet tillarini o’qitishga juda katta e’tibor qaratildi. 
Buning asosiy sababi esa, dunyodagi ko’plab mamlakatlar ingliz tilidan 
foydalanayotganligi bo’ldi.
Yuqorida ta’kidlab o’tganimizdek, xorijiy tillarni o’qitish va tubdan o’zgartirish 
oson ish emas edi, oldin o’qituvchilarni ham malakasini oshirish kerak edi. Ayniqsa, ingliz 
tilini ahamiyati katta edi va hozir ham shunday bo’lib kelmoqda. Dunyodagi juda ko’p 
mamlakatlarda ingliz tili o’qitiladi va keng ko’lamda foydalaniladi. 
Endi ingliz tilini o’rganishni ahamiyati ko’rib chiqadigan bo’lsa, bizga ingliz tilini 
bilish juda katta imkoniyatlar ochib berishini ko’rishimiz mumkin.Yarim asr oldin ingliz 
tili dunyoda qabul qilingan xalqaro tillardan biri edi. Vaqt o'tgan sayin ingliz tilini 
jamiyatdagi o'rni sezilarli darajada oshdi. Dunyodagi deyarli har bir kattalar og'zaki va 
yozma ingliz tilining asoslarini o'rganishni orzu qiladilar. Buning ustiga, ular o'z 
farzandlarining suhbatlashadigan ingliz tilini yaxshi bilishlarini xohlashadi. Buning 
sabablari ko'p. Birinchidan, biz qayerga bormaylik, katta ehtimollik bilan odamlar bu tilni 
bilishadi. Yevropa davlati bo'ladimi yoki Osiyo va Afrika bo'ladimi, hamma siz ingliz 
tilida izlayotgan narsalaringizni tushuntirsangiz, odamlar sizni tushunishadi. Ikkinchidan, 
bugungi kunda dunyodagi deyarli barcha biznes ingliz tilida olib borilmoqda. Asosan har 
bir sohada ushbu tilni bilish talab etiladi. Talabalar ingliz tili ta'limda va kelgusidagi 

---

78 
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VA TA’LIM ISTIQBOLLARI 
faoliyatlarida muhim rol o'ynashini bilishadi. Professionallar, agar ingliz tilini hech 
bo'lmaganda o'rta darajaga o'rgansalar, katta maosh olishlari va tez martaba ko'tarilishlari 
mumkinligini bilishadi. Uchinchidan, ko'plab kitoblar va davriy nashrlar ingliz tilida 
yozilgan. Aksariyat Internet saytlari va sahifalari ingliz tilida tuzilgan. Va barcha 
kompyuter dasturlari va amaliy dasturlari ingliz tilidan foydalanadi. Jamiyatda 
kompyuterlar paydo bo'lishi boshidanoq ingliz tili asosiy til sifatida ishlatila boshlandi. 
Ko'plab taniqli filmlar va qo'shiqlar ingliz tilida. Ushbu ro'yxat cheksiz davom etishi 
mumkin, ammo eng muhimi shundaki, zamonaviy jamiyatda hamma ingliz tili bugungi 
kunda qanchalik muhimligini tushunadi. Hozirgi kunda, Ingliz tili 12 mamlakatda, 
jumladan AQSh, Buyuk Britaniya, Kanada, Avstraliya, Yangi Zelandiyada yashovchi 400 
milliondan ortiq odamlarga ona tili hisoblanadi. Shuningdek, u o'rta va o'rta maktablarda, 
kattalar uchun ta'lim tizimining to'garaklari va kurslarida o'qigan chet tillari orasida 
dunyoda birinchi o'rinda turadi. Fransiyada davlatning o'rta maktablari o'quvchilarga to'rt 
yil davomida ingliz yoki nemis tillarini o'rganishni talab qiladi, aksariyat - kamida 85% - 
ingliz tilini tanlaydi. Yaponiyada talabalar o'rta maktabni bitirmasdan oldin olti yil 
davomida ingliz tilini o'rganishlari kerak. Ingliz tili o'rta va o'rta maktablarda, shuningdek, 
kattalar uchun ta'lim tizimining turli kurslarida o'rganiladigan chet tillar orasida dunyoda 
birinchi o'rinni egallaydi. Masalan, Rossiyada o'rta va oliy ma'lumotli talabalarning qariyb 
70 foizi ingliz tilini o'rganishadi. Germaniyada o'tkazilgan ommaviy so'rovda 
respondentlarning 45 foizi ingliz tilida gaplashishini aytdi. Italiyada ingliz tilini bilish 
zamonaviy texnologiyalarning ishlashi bilan bog'liq ko'plab pozitsiyalarni egallash uchun 
zarur shart bo'lib ko'rinadi. Ingliz tilini bilish ko'plab rivojlangan davlatlarning ilmiy va 
texnik ziyolilari uchun odatiy holga aylanib bormoqda. Bu chet ellik sayyohlarning barcha 
qit'alardagi xodimlar bilan aloqalarida asosiy aloqa vositasidir. Hozirgi kunda 1 milliardga 
yaqin odam, ya'ni sayyoramiz aholisining 1/5 qismi ingliz tilida u yoki bu darajada 
gaplashadi. Deyarli barcha yirik kutubxonalarda ingliz tilidagi kitoblar mavjud. 
Detektivlar, romanlar, she'rlar va boshqa asarlarni chet tilini bilgan holda asl nusxada 
o'qish mumkin. Hech kimga sir emaski, kitoblarning tarjimasi har doim ham to'g'ri va 
og'zaki emas. Texnik adabiyotlarning asl nusxalari bundan kam emas. Ingliz tilini bilish 
tufayli siz qiziqadigan asbob yoki uskunalarni chuqurroq o'rganishingiz mumkin. 
O’z navbatida, ingliz tilini o’rgatish, o’quvchi yoshlar va talabalarni savodxonlik 
darajasini oshirishda ham ko’plab muammolarni ko’zga tashlanayotganini ko’rishimiz 
mumkin. Xususan, malakali kadrlarni yetishmasligi, zamonaviy texnalogiyalarni kamligi 
yoki umuman yo’qligi, kerakli materiallar bilan to’liq ta’minlanmaganligi, o’quvchilarni 
keraksiz fanlarni o’qitish bilan ularni vaqtlarini o’g’irlash va boshqa muammolardir.

---

79 
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VA TA’LIM ISTIQBOLLARI 
Bu muammolarga qanday yechim topsak bo’ladi? Qanday qilib ta’lim sifatini 
oshirsak bo’ladi? Birinchi muammoga to’xtaladigan bo’lsak, kerakli kadrlarni bizga hech 
kim o’z-o’zidan berib qo’ymaydi, shuning uchun ularni chet elda, rivojlangan 
mamlakatlarda malaka oshirib kelishini ta’minlashimiz kerak. Biz bilamizki, 
O’zbekistonda, aholini katta qismi o’rta holdir va ularni malaka oshirib kelishi uchun 
yetarlicha mablag’i yo’q. Ammo, juda ko’p iqtidorli talabalar, o’rtahol aholi farzandlaridir. 
Ularni o’qishi uchun qulay sharoit yaratib berishimiz kerak. 
Ikkinchi muammoga yuzlanadigan bo’lsak, Zamonaviy texnalogiyalarni chet ellik 
hamkorlarimiz orqali sotib olishimiz kerak. To’g’ri, bu juda katta mablag’ talab etishi 
mumkin, lekin bizni yoshlarimiz albatta ketgan mablag’larni ortig’i bilan qaytaradi. 
Uchinchi muammoga to’xtaladigan bo’lsak,bu muammo bizdek talaba yoshlar 
uchun juda dolzarb bo’lib kelmoqda. Ya’ni, keraksiz fanlarni o’qitish va o’quvchilarni 
kerakli vaqtini keraksiz fanlarga sarflanishiga olib kelmoqda. Buning yechimini yechish 
uchun kredit-modul tizimiga o’tish kerak. Bu tizimda faqat, talabani sohasiga qarab fanlar 
tanlanadi va talaba faqat o’ziga kerakli fanlarni o’qish imkoniyatiga ega bo’ladi. 
Xulosa
Yuqorida berilgan ma’lumotlardan xulosa qiladigan bo’lsak, ingliz tili juda kerakli 
tillardan biri ekanligini va agarda biz bu tilni mukammal egallasak juda katta 
imkoniyatlarga ega bo’lishimiz mumkinligini anglashimiz mumkin. Ingliz tili bu dunyo tili 
hisoblanadi va bu tilni o’rganish bizni majburiyatimizga aylanib bormoqda.