Raqamli texnologiyalar fakulteti Amaliy matematika yo’nalishi 3-kurs talabalariga 5-semestr uchun Tizimli dasturlash

Internet (lotincha: inter – aro va net – tarmoq) – standart internet protokoli (IP) orqali maʼlumot almashuvchi kompyuter tarmoqlarining butunjahon va omma uchun ochiq toʻplamidir. Bu maʼlumotlarning asosiy tashuvchi protokoli TCP/IP dir. TCP/IP oʻzaro bogʻliq protokollar yigʻindisi boʻlib, internetda maʼlumot tarqalishida asosiy oʻrin egallaydi. Internet tarmogʻini minglab akademik, davlat, tijorat va xonadon tarmoqlari tashkil etadi. Internet elektron pochta, chat hamda oʻzaro bogʻlangan sahifalar va boshqa Butunjahon oʻrgimchak toʻri servislaridan tashkil topadi. Internet — katta (global) va kichik (lokal) kompyuter tarmoqlarini oʻzaro bogʻlovchi butunjahon kompyuter tizimi. Unda geografik oʻrni, zamon va makondan qatʼiy nazar, ayrim kompyuter va mayda tarmoqlar oʻzaro hamkorlikda global informatsiya infratuzilmasini tashkil etadi. Qaydnomalar tizimi bilan boshqariladigan barcha hosila tarmoqlar hamkorlikda isteʼmolchilarga ma'lumotni saqlash, eʼlon qilish, joʻnatish, qabul qilish, izlash va maʼlum boʻlgan barcha variantlar (matn, tovush, videotasvir, fotosurat, grafika, musiqa tarzida va b. koʻrinishlar) da axborot almashinishga imkon yaratadi.
131	1		Operatsion tizimni tarmoqda ishlatish uchun sozlash O'rnatish mos tarmoq komponentini tanlash bilan boshlanadi. Bir nechta variant mavjud - kalit, yo'riqnoma yoki simsiz kirish nuqtasi. Bundan tashqari, ular nafaqat mahalliy tarmoqni, balki global tarmoqqa ulanishni ham rejalashtirmoqchi bo'lsangiz, ularni birlashtirish mumkin. Ushbu qurilmalar o'rtasida qanday farq bor? Oddiy uy tarmog'ini yoqish tugmasi kompyuterlar o'rtasida faqat simli aloqa qilish imkonini beradi. U boshqa funktsiyalarni bajarmaydi (biz provayderlar foydalanadigan maxsus "aqlli" qurilmalarni ko'rib chiqmaymiz). Ushbu tarmoq kalitiga kompyuterlar va multimedia qurilmalari ulangan. Do'konlarda UTP5 burmalangan uchlari patch kordlar deb nomlanadi va turli uzunliklarda bo'ladi. Uydagi LAN uchun har bir patch simining uzunligi muhim emas, chunki qurilmadan qurilmaga signal kabel orqali 150 metrgacha buzilmasdan o'tadi. Router yoki router. Ushbu tarmoq komponenti nafaqat mahalliy tarmoqning nuqtalarini birlashtiradi, balki Internetga kirishni ham ta'minlaydi. Shu bilan birga, ko'plab zamonaviy modellar ichki tizim (WiFi orqali) qurilmalarining simli va simsiz aloqasini qo'llab-quvvatlaydi. Uyda ishlatish uchun simsiz ulanish nuqtasi sizning gadjetlaringiz bir-biri bilan faqat WiFi orqali aloqa qilishini ta'minlaydi. Iltimos, iltimos, simsiz tarmoq kartasi bo'lgan kompyuterlar unga ulanishi mumkin, ammo zamonaviy telefonlar va planshetlar deyarli istisnosiz WiFi-ga kirish imkoniyatiga ega.
132	1		IP adreslarni sozlash; IP manzil (o'qilishi (ay-pi adres) ingilizcha Internet Protocol)- Qurilmaning tarmoqdagi takrorlanmas virtual adresidir. Internet va lokal tarmog'idagi qurilmalar bir-biri bilan IP protokoli orqali bir-birini IP adreslariga ma'lumot junatish orqali aloqa qilishadi. Bu aloqaning o'ziga yarasha qonun qoidalari bor va shu qonun qoida asosida bir IP manzil ikkinchi IP adresga xabar(paket) jo'natadi va shu qonun qoida protokol deyiladi.