Raqamli qurilmalarni virtual oraliqda loyihalash

---

2 
Raqamli qurilmalarni virtual oraliqda loyihalash 
Hozirgi kunda telekommunikatsiya va axborotlashtirish tizimining 
rivojlansih darajasi tom 
ma’noda mikroelektronika va nanoelektronika 
mahsulotlarining 
ularda 
qo’llanilish 
darajasiga 
bog’liq.Birinchi 
integral 
mikrosxemalar 1958-yilda yaratildi.IMSlarning hajmi kichkina, og’irligi kam, 
energiya sarfi kichik, ishonchligi yuqori bo’lib, hozirgi kunda ular uch konstruktiv 
texnologik variantlarda yaratilmoqda: qalin va yupqa pardali,yarimo’tkizgichli ba 
gibrid. 
XXI 
asr 
bo’sag’asida 
O’zbekistonda 
axborot 
kommunikatsion 
texnologiyalari barcha yo’nalishlar bo’yicha rivojlanmoqda. Hozirgi davrda 
hisoblash texnikasining eng yuqori pog’onasini egallab turgan kompyuterlar juda 
tez odimlar bilan rivojlanmoqda. Hisoblash texnologiya nazariyasi va ularning 
element bazasi juda tezkorlik bilan rivojlanmoqda. Buni hozir rivojlanayotgan 
nanotexnolgiya jarayoni bilan taqqsoslash lozimdir. Nanotexnologiya asosida 
quriladigan boshqarish qurilmalari mavjud texnologiyalarni loyihalash va qurish 
jarayonlarini 
amalga 
oshirish 
usullari 
orqali 
amalga 
oshirilishi 
mumkindir.Shuning uchun mikroprotsessorlar fanining salohiyati boshqa fanlarga 
qaraganda o’zining tezkor o’zgarishi bilan farqlanadi. 
Mikroprotsessor elektron tizimning bir qismi bo’lib, kirish va chiqarish 
signallarini qayta ishlash qurilmasi sifatida qubul qilingan. Kiritish va chiqarish 
signallari sifatida analog signallar, raqamli signallar, raqamli kodlar, raqamli 
kodlar ketma-ketligi qabul qilingan. Tizim ichida ma’lumotlar yoki signallar 
saqlanadi. Agar tizim raqamli bo’lsa, analog signallar analog – raqam o’zgartirish 
qurilmalari asosida raqamli signallarga o’zgartiriladi yoki aksi. Ma’lumotlarni 
saqlash va qayta ishlash raqamli ko’rinishda bo’ladi.Ma’lumotlarni saqlash va 
qayta ishlash sxemotexnik tizimlarga bog’liq. Har qanday tizim maxsus bir 
vazifani yechish uchun mo’ljallangan bo’ladi.

---

3 
Mikroprotsessor tizimlari asosini tashkil qiladigan asosiy tushunchalar 
quyidagilardan iborat: Elektron tizim- har qanday electron uzel bo’lib, 
ma’lumotlarni qayta ishlovchi blok, jihoz yoki kompleksdir. Masala – electron 
tizimga bog’liq bo’lgan funksiyalar to’plami. Tezkorlik – electron tizim 
funksiyalarining bajarilish tezligi ko’rsatkichi.Moslashuvchanlik –tizimning turli 
masalalarga moslashuvchanligi.Interfeys – mantiqiy va konstruktiv qurilmalararo 
ma’lumot almashish moslashmasi.Virtual oraliqda raqamli qurilmalarning 
mikroprotsessor bilan birgalikdagi loyihalash ishlarini ko’rib chiqamiz.