Raqamli pedagogika: holati va rivojlanish istiqbollari

 
 
 
 
 

---

Raqamli pedagogika: holati va rivojlanish istiqbollari
 
298 
INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FANINI 
O‘RGANISHDA VEB-SAYTLARDAN FOYDALANISH. 
Tayirova Muhabbat Ataxanovna 
Toshkent davlat pedagogika universiteti 2-kurs magistranti 
(
[e-mail]
). 
Insoniyat tarixi davomida ta'lim tizimlari ta'lim imkoniyatlarini oshirish uchun 
texnologiyadan foydalangan. Kitob bosishning vujudga kelishi va rivojlanishi arzon 
darsliklarni nashr etish imkonini berdi. 20-asr boshlarida dastlab radio, keyin esa 
televideniening keng tarqalishi bilan taʼlimda ulardan oʻz maqsadlari uchun foydalana 
boshlaganiga olib keldi. Bu masofaviy ta’lim imkoniyatlarini sezilarli darajada 
kengaytirdi. 
Shaxsiy kompyuterlarning keng qo‘llanilishi texnologik komponent va o‘quv 
jarayonini 
chuqurroq 
integratsiyalashuvi 
haqida 
gapirishga 
imkon 
berdi. 
Kompyuterning ko‘pchilik uchun texnologiya sifatida mavjudligi vaqt o‘tishi bilan 
muhim rol o‘ynadi. Aynan ta’limiy dasturiy ta’minotlar paydo bo‘lgan davrda elektron 
ta’lim (e-learning) tushunchasining paydo bo‘lishi haqida gapirish mumkin. Ta’lim 
jarayonida kompyuterlardan foydalanilishi natijasida elektron ta’lim tushunchasi paydo 
bo‘la boshlagan. Elektron ta’lim tushunchasi bevosita Internetning texnologik 
rivojlanishi bilan birga rivojlandi. Elektron ta’lim kirish erkinligi; ta’lim xarajatlarini 
kamaytirish; o‘quv materiallarini tez yangilash kabi asosiy xususiyatlardan iborat. 
Ta’limiy veb-saytlar
– bu ma’lum bir ta’lim darajasi va ma’lum bir fan yo‘nalishi 
bo‘yicha o‘quv jarayonida foydalanish uchun maxsus yaratilgan, shuningdek ta’lim 
tizimi va ta’lim muassasalari faoliyatini axborot bilan ta’minlash uchun mo‘ljallangan 
saytlar hisoblanadi. 
Zamonaviy veb-saytlar matn, grafik va multimedia axborotlaridan foydalanish 
uchun sharoit yaratadi. Ushbu formatlarning kombinatsiyasi o‘quvchilar tomonidan 
materialni idrok etish va o‘zlashtirish sifatini oshiradigan o‘quv media mahsulotlarini 
ishlab chiqishga imkon beradi. Shu bilan birga, o‘quv jarayonini maksimal darajada 
optimallashtirish o‘qituvchidan o‘z kasbiy faoliyatida dasturiy mahsulotlarning keng 
doirasini qamrab oladigan bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishni talab qiladi. Shu 
munosabat bilan veb-saytlarni ularning pedagogik salohiyatining o‘ziga xos 
xususiyatlarini hisobga olgan holda tasniflash zarurati tug‘iladi. 
Uzluksiz ta’limni rivojlantirishning zamonaviy tendentsiyalari o‘qituvchilarning 
optimal ta’lim veb-saytni tanlashga qiziqishini uyg‘otadi. Bunday tanlov veb-
saytlardan foydalanish xavfini tizimli tahlil qilishni, o‘qitish shakllari va usullarini 
optimallashtirishni nazarda tutadi. Zamonaviy geosiyosiy vaziyatda mahalliy ta’limda 
veb-saytlardan foydalanish xavfsizligi masalalari alohida ahamiyat kasb etmoqda. 
Bunday vaziyatda ta’lim maqsadlariga samarali erishish uchun veb-saytlarni 
birlashtirish zarurligi aniq. Bunday holda, o‘qituvchi nuqtai nazaridan veb-saytni 

---

Raqamli pedagogika: holati va rivojlanish istiqbollari
 
299 
tanlash mezonlari mavjudlik, xavfsizlik, ishonchlilik va o‘quv maqsadlariga 
funktsional muvofiqlik bo‘lishi mumkin.
Hozirgi vaqtda o‘quv jarayonini tashkil etishning dolzarb shakli elektron ta’lim 
muhitida o‘qitish bo‘lib, u moslashuvchanlik, dinamiklik, o‘zgaruvchanlik, modullilik, 
interfaol didaktik o‘qitish usullari, nazoratning ixtisoslashtirilgan intellektual turlari va 
o‘qituvchining talabalar bilan o‘zaro munosabatlari samaradorligini ta’minlaydigan 
boshqa xususiyatlar bilan tavsiflanadi. Elektron ta’lim muhitining imkoniyatlaridan 
samaraliroq foydalanish uchun ma’lum bo‘lgan veb-saytlarni tasniflash kerak. 
Zamonaviy texnologiyalarning mavjudligi va keng tarqalishiga qaramay, veb-saytlarni 
tasniflash masalasi axborot texnologiyalari sohasida ham, pedagogikada ham 
munozarali masalalardan biri bo‘lib qolmoqda. 
Ba’zi veb-saytlarni ko‘rib chiqib, ularning mazmuni va funktsiyalarini tahlil 
qilgandan so‘ng, quyidagi tasnifni taklif qilish mumkin: 
O‘qituvchilar uchun veb-saytlar. 
1.