Raqamli iqtisodiyotda axborot kommunikatsiya texnologiyalar

U davlat kompaniyalariga nima uchun kerak?
Qonunchilikda “davlat kompaniyasi” degan atama mavjud emas. Amaliyotda ushbu soʻz birikmasi bilan davlat unitar korxonalari ham, davlat ulushi boʻlgan aksiyadorlik jamiyatlari ham ifodalanadi. Shu bois fikrimizni aksiyadorlik jamiyatlari faoliyati misolida boshlasak.
Aytish joizki, raqamli transformatsiya koʻplab imkoniyatlarni ochib beradi. Birinchidan, tushum oʻsadi. Bu biznes, mahsulot va xizmatlarning yangi yoʻnalishlarini ishga tushirish hisobiga yuz beradi. Masalan, telekommunikatsiyalar sohasida bu musiqa va video strimingi (oqimli onlayn eshittirish) uchun raqamli servislar yoki aqlli uy uchun bulutli platformalar boʻlishi mumkin.
Ikkinchi ijobiy samara operatsion xarajatlarning pasayishi va jarayonlar samaradorligi oshishida namoyon boʻladi. Buxgalteriya, soliq va kadrlar hisobini yuritishni avtomatlashtirish axborotning katta hajmini tez va sifatli boshqarish imkonini beradi. Maʼlumotlarni “Big Data” usuli bilan qayta ishlash maqsadli mijozlarni muayyan mezonlar boʻyicha oʻta aniqlik bilan ajratib olish (targetlash) imkoniyatlarini ochib beradi. Bu esa marketing tadbirlarining muvaffaqiyatiga bevosita taʼsir koʻrsatadi. Shu bilan birga, boshqaruv qarorlarining sifati ham oshadi. Rahbar endi masʼul boʻlimlar toʻplaydigan hisobotlarga bogʻliq boʻlib qolmaydi, balki tizimni ochishi va umumiy maʼlumotlardan aniq koʻrsatkichlarga oʻtishi, olingan natijalarni esa darhol oldingi davr natijalari bilan solishtirishi mumkin boʻladi. Jarayonlarni avtomatlashtirish tufayli prognoz modellari ancha aniq boʻlib boradi.
Bundan tashqari, maʼlumotlarning tartibga solinganligi va shaffofligi tufayli korxonaning xorijiy investorlarni jalb qilish imkoniyatlari oshib, xalqaro loyihalarda ishtirok etish uchun sharoit yaratiladi.
Raqamlashtirishning mamlakat iqtisodiyotidagi oʻrni
Oʻzbekistonda davlat ishtirokidagi kompaniyalar iqtisodiyotning anchagina ulushini egallaydi. Shuning uchun ularni raqamlashtirish mamlakat YAIM oʻsishiga bevosita taʼsir qiladi. Boshqacha qilib aytganda, davlat sektorining raqamli transformatsiyasi Oʻzbekistonda iqtisodiy oʻsishning muhim drayverlaridan biri boʻla oladi.
Misol uchun, “Raqamli Qozogʻiston” davlat dasturini koʻrib chiqish mumkin. Rasmiy maʼlumotlarga koʻra, uni amalga oshirishdan jami iqtisodiy samaradorlik 2018-2019-yillarda 2 mlrd. AQSH dollaridan koʻproqni tashkil etdi. Mana shuning oʻzi axborot texnologiyalarini yoppasiga joriy etish foydasiga salmoqli dalil boʻla oladi, nazarimda.