Rangtasvi r

Rasmni  qurishda   (perspektiva) qoidalari. 

 

San'atshunoslik  fakultetiga    kiruvchi  abiturent    perspektiva  bilan  yaxshi  tanish 

bo'lmog'i lozim, uni o'zlashtirgan kishi rasm chizishda ham  ijobiy  natijalarga erishadi. «Ko'z 

oldiga keltirish» va «yoddan chizish» kabi vazifalarni  qiynalmay bajara oladigan  bo'ladi. 

---

Perspektiva  san'atini  egallamay  turib,  savodli  rasm    chizish  mumkin  emas.    Perspektiva 

asosan chizma geometriya kursida to'liq fan sifatida  o'qitiladi. 

Perspektiva rasm chizishni boshlashdan, ya'ni «qurish»  da asosiy rol o'ynaydi. Har 

bir rasm chizuvchi narsani o'ziga  qarab chizayotganda u chizayotgan har qanday buyum 

chizuvchining  ko'rish nuqtasi joyiga  nisbatan o'zgarib  ko'rinadi. 

 

  

 

 

 

Shakl berish 

 

 

Buyumlarni hajmli tasvirlash  rangtasvir  mashg'ulotlarida eng asosiy o'rinni egallaydi. Shu 

sababli  har  bir    chizuvchi  mashg'ulotlarda  o'zining  kompozisiyasi  bo'yicha  buyumlarning 

shaklini  berish  usulini  tanlaydi.  Qo'yilgan  naturani  chizishga    kirishishdan    avval  uning 

konstruktiv tuzilishi va  shakli bilan chuqurroq  tanishib,  tahlil qilib  ish  boshlansa, qo'yilgan 

maqsadga erishish osonroq bo'ladi. 

Bizga  ma'lumki,  rasmda  soya  yorug'likning  qattiq  yumshoqligi  turlicha  bo'lgan  qalamlar 

bilan buyum teksliklarini tus (shtrix) berib yopish bilan  olib boriladi. 

 

Chizish  paytida  naturani  surat  tekisligi  yuzasida  kompozision  joylashishini  topish, 

uning  soya  yorug'lik  holatini  to'g'ri  hal  qilish  asosiy  vazifalardan  biri  hisoblanadi. 

Rassomlardan  ayrimlari  naturani  avval  chiziqli  qilib  qurib  chiqish  kerak,  keyin  tuslashga 

kirishiladi  deydilar.  Bu  usulda  bajarilgan  ish  toza  va  pishiq  chiqadi.  Yuqoridagi  fikrlardan 

xulosa qilib,  shuni aytish  kerakki, tasvirni  konstruktiv qurish davomida unga tus  berish 

ham qo'shib borilsa, naturani soya yorug' chegarasi aniqlanib, naturaga shakl berish badiiy 

idrok bilan qo'shib olib  borilgan bo'ladi. Geometrik modellarni tasvirlashda bu usul yaxshi 

natija  beradi.  Natura    sun'iy  yorug'lik  bilan    yoritilib  ishlanadi.  Bu  esa  naturada    soya 

yorug'ni  o'zgartirmasdan uzoq vaqt  ishlash  imkonini beradi. Ayrim hollardagina,  ya'ni tirik 

natura rasmini chizish davomida  yorug'lik ba'zan o'zgarishi mumkin. Yorug' soya chegarasi 

ham chizilayotgan narsani to'g'ri qurish uchun tayanch nuqtasi hisoblanadi. 

 

Ishning  borishida buyumning umumiy yaxlit  shaklini topish  zarur, maydalashtirish 

kerak  emas.  Ayniqsa,  tajribasi  kamroq  chizuvchi  tezroq  ishni  tugatishga  harakat  qilib  

xatolikka yo'l qo'ydi, shuning uchun ular yaxlitlikni yo'qotmaslik usullarini o'rganishlari shart. 

Buning uchun yupqa mato ustidan natura  ko'riladi. 

 

Ishda  kompozisiya    qurish  to'g'ri  topilgach,  chizuvchi  mayda  bo'laklarni  ishlashga, 

ya'ni  umumiylikdan  bo'laklarni  aniqlashga  o'tiladi.  Qachonki,  bo'laklar  aniqlab  ishlangach, 

yana ishning yaxlitligi ko'riladi.Bu usul maydadan yirikka qaytish deyiladi. 

 

Ishning oxirida natija shunday bo'lishi kerakki, hamma  mayda bo'laklar bir yaxlitlik 

hosil qilsin.